Wie onder de plak zit, heeft niet veel in te brengen; wie een ander onder de plak houdt, laat zijn gezag terdege gelden. In beide gevallen gaat het om de plak, een instrument waarmee de schoolmeester in vroeger tijd domme of lastige leerlingen placht te straffen.
Deze plak bestond uit een korte stok met een houten schijf aan het ene uiteinde, ‘soms met ruiten ingesneden, om de indruk op de hand te versterken’, zoals het woordenboek meedeelt. De plak verkeerde meestal in gezelschap van de roede of gard en op het uithangbord van de Latijnse School waren roede en plak dikwijls samen afgebeeld, ten teken dat binnenskamers de tucht werd gehandhaafd. Wettelijk was het dan ook toegestaan ‘gemeene school-delicten . . . met plack off roede off andere mindere boete (te) straffen . . .’ aldus het Plakkaatboek (een verzameling verordeningen van overheidswege uitgegeven) van het jaar 1642. In later eeuwen lijkt de schoolmeester met milder hand te regeren. Nicolaas Beets (1814-1903) schreef tenminste eens: ‘De meester zit er niet meer met slaapmuts en kamerjapon en een ontzettende plak in de katheder.'.
