Een hart onder de riem steken wil zeggen: iemand bemoedigen, iemand moed inspreken. De herkomst van deze uitdrukking is niet zo eenvoudig te verklaren.
Soms wordt aangenomen dat in plaats van hart een hartsvanger (een soort dolk) zou worden bedoeld, maar dit is niet zo waarschijnlijk, daar het effect van een hartsvanger die iemand onder de riem wordt gestoken nu niet bepaald opbeurend genoemd kan worden! Ook zocht men een verklaring van deze zegswijze in het soldatenlaven, waarbij men een soldaat die onder zijn (schuin over de borst gedragen riem) geen hart (moed) bezat een hart onder de riem stak door hem moed in te spreken.Er is echter ook een derde verklaring: roeiboten waren in vroeger tijd niet voorzien van dollen; de riemen draaiden in een kleine met leer beklede holte in de bootswand. Was een holte nu te sterk uitgesleten, dan werd er op deze plaats een nieuw stuk (hart) onder de riem gezet. Omdat de associatie met de oorsprong van de zegswijze verloren is gegaan, zegt men ook dikwijls, de beide kernwoorden verwisselend, iemand een riem onder het hart steken, hetgeen als onjuist moet worden beschouwd.
