Een chemische of scheikundige reactie is een proces waarbij bestaande verbindingen worden verbroken of veranderingen ondergaan. Ook kan er door een chemische reactie nieuwe verbindingen worden gecreëerd.
De chemische reactie is een begrip uit de chemie of scheikunde en vindt niet alleen in laboratoria plaats. Gedurende elke seconde is er sprake van een chemische reactie, onder meer in het menselijk en/of dierlijk lichaam: denk bijvoorbeeld aan het omzetten van voedingsstoffen. Andere voorbeelden zijn het bakken van een ei, het bederven van voedsel of het verkalken van een badkamertegel.
Voordat er een reactie plaatsvindt, worden de desbetreffende stoffen ‘beginstoffen’ genoemd. ‘Producten’ zijn de stoffen die worden gevormd als gevolg van een chemisch respons en de uiteindelijke uitgangsstoffen heten ook wel ‘reactanten’.
De tijdsduur van het proces van verbreken, verandering of verbinding kan zeer uiteenlopend zijn. In geval van een explosie duurt de chemische reactie slechts enkele seconden, terwijl het roesten van metaal jarenlang kan duren voordat er een reactie optreedt. Deze tijd wordt ook wel aangeduid met ‘reactiesnelheid’.
Chemici kunnen op diverse manieren de reactiesnelheid beïnvloeden. Het inzetten van een katalysator zorgt ervoor dat de energie van de chemische reactie wordt gedempt, waardoor de reactiesnelheid langer wordt. Om de reactiesnelheid te vergroten kunnen scheikundigen bijvoorbeeld de samenstelling van stoffen veranderen of de druk of temperatuur verhogen. De energie die nodig is om een bepaalde reactie te activeren, wordt aangeduid met activeringsenergie.
Chemische reacties worden weergeven in zogenoemde reactievergelijkingen. In dit theoretische schema wordt aangegeven welke stoffen er reageren en in welke ‘reactanten’ zij uiteindelijk veranderen.
