Gepubliceerd op 09-12-2019

Chenopódium | Chenopódium álbum : Melganzevoet

betekenis & definitie

Dit geslacht heeft de naam Chenopodium te danken aan het feit dat de bladeren (van de meeste soorten!) gelijkenis vertonen met de poten van ganzen, afgeleid van het Griekse chen: gans en podos: voet. Een oude Latijnse benaming Pes anserinum, wil hetzelfde uitdrukken, want pes: voet, en anserinum komt van anser: gans. Van de verscheidene soorten van dit geslacht die in ons land voorkomen is deze wel de meest algemene.

De naam Melde die we in verscheidene dialectische of gewestelijke vormen tegenkomen, heeft waarschijnlijk iets te maken met meel, omdat de bladeren er als met meel bestoven uitzien. Bovengenoemde soort is dus een plant met ganzevoetachtige bladeren, die een als met meel bestoven aanzien heeft. De volgende namen komen onder meer voor Mei, Melt, Witte mei en Witte melde.

In 1514 komen we haar tegen als Milde.De oorsprong van het woord zal wel liggen in mei: malen, en het daaruit ontstane meel sloeg dan op het als met meel bestoven blad. Aan dr. J. de Vries ontlenen we het volgende: 'Melde, vergelijk Oudhoogduits melda, malta, muolta, Oudengels melde, een plantnaam die naar de kleur der bladeren schijnt genoemd te zijn, indien wij tenminste het woord meel in verband mogen brengen.’ Men denkt ook aan een verbastering van het oude Duitse woord Molte, dat stof of mout beduidt, vanwege het stof of meel op de bladeren. Zo noemt L. Fuchs de plant Wild Molten in zijn Duitse uitgave van 1543.

Namen die we in de Achterhoek van Overijsel tegenkomen, luiden: Luismelde, Luizemel, Luzemelde, Luzemelle of Luzemilte.

De verklaring ligt in het feit dat de bevolking in de vorm van het zaad een luis meende te zien. In het nabije Duitse grensgebied noemt men haar Luusmell. Wanneer de groenten duur waren of de oogst was tegengevallen, at men deze, algemeen op bouw- en moesland en langs de wegen voorkomende, plant als spinazie. De zaden werden als grutten gegeten. Dat zij reeds heel vroeg als voedselplant gebruikt werd, valt op te maken uit de gevonden zaden bij paalwoningen in Zwitserland. Door het vee werd zij eveneens niet versmaad. De Latijnse soortnaam album (alba: wit) duidt op de witachtige bladeren.