Een wolk kan op meerdere manieren ontstaan, maar het principe is altijd gelijk: een hoeveelheid lucht wordt afgekoeld tot het dauwpunt, waarna de in de lucht aanwezige waterdamp tegen condensatiekernen condenseert. Dit proces voltrekt zich bijvoorbeeld als een hoeveelheid lucht wordt gedwongen een stijgende beweging te ondergaan, zoals bij convectie (de convectieve bewolking), bij gedwongen optilling over bergruggen en langs frontvlakken wanneer een koude luchtsoort zich onder een warmere luchtlaag dringt, zoals dat in lagedrukgebieden op grote schaal voorkomt (de frontale bewolking).
Tijdens de stijgende beweging koelt de lucht in een droog-adiabatisch proces af. De hoogte waarop de condensatie plaatsvindt, het condensatieniveau, hangt af van de vochtigheid in die lucht. Is de vochtigheid van de opstijgende lucht groot, dan zal de wolkenbasis laag zijn; bij van origine drogere lucht is de wolkenbasis hoger. Boven het condensatieniveau zal de afkoeling in een verzadigd-adiabatisch proces plaatsvinden. Bewolking kan ook ontstaan door contact van vochtige lucht met een koud oppervlak. De luchtlaag koelt dan ook af, met als gevolg de vorming van dauw, rijp, mist, of laaghangende bewolking. Soms kunnen wolken ontstaan door uitstraling, en dus afkoeling, aan de bovenkant van een vochtige laag.
Zie ook: bedekkingsgraad
Zie ook: neerslag
Zie ook: relatieve vochtigheid
Zie ook: wolkenclassificatie
