(Fr.: Suisse, Du: Schweiz, Ital.: Svizero), republiek in Midden-Europa, begrensd door Liechtenstein, de BRD, Oostenrijk, Italië en Frankrijk, 41 293 km2, 6,47 mln. inw. Hoofdstad: Bern.
ECONOMIE
De beroepsbevolking bestaat uit 3,2 mln. personen, van wie 4,8 % in de landbouw werkt. 20 % van de beroepsbevolking bestaat uit buitenlanders. De werkloosheid is buitengewoon laag (0,7 %), maar dit gunstige cijfer kon slechts gehandhaafd worden door buitenlandse gastarbeiders naar huis te sturen.
De veestapel telt 1 945 000 runderen (waarvan 86 0000 melkkoeien, die 3,65 mln.t melk, 32 000 t boter en 125 000 t kaas voortbrengen), 209 3000 varkens en 33 3000 schapen.
De industrie, die voornamelijk geconcentreerd is in de steden van het Mittelland, met Zürich als belangrijkste industrieplaats - 31 % van alle grote ondernemingen is in deze stad gevestigd —, produceert per jaar 929 000 t staal, 86 300 t aluminium (een raffinagecapaciteit van 7 mln. t), 71366 t chocolade en ca. 30 mln. horloges.
Het toerisme blijft een belangrijke bron van valuta (alleen al de wintersport levert jaarlijks ca. ƒ 5 mrd. of ca. BF 100 mrd. op). In 1980 bezochten 9 mln. toeristen het land. Vooral het kanton Valais kent een sterke ontwikkeling van het aantal wintersportgebieden.
De massale toeloop van wintersporters vormt een zware belasting voor het milieu van de berghellingen. De bodem op skihellingen blijkt sterk aan erosie onderhevig te zijn. Honderden hectaren bos worden geveld en hinderlijke rotspartijen met dynamiet opgeblazen om pistes aan te leggen of voor het skiën veiliger te maken, hoewel het lawinegevaar op sommige plaatsen daardoor toeneemt. Doordat de grote pistemachines de sneeuwlaag pletten, wordt in het voorjaar het smeltproces vertraagd. Ook houdt men de sneeuwlaag wel kunstmatig in conditie met sneeuwcement en sneeuwverstevigers, chemische middelen die het ecologisch evenwicht op de helling verstoren. Het skiseizoen wordt daardoor verlengd, waardoor de toch al korte groeiperiode van de flora verder wordt verkort.
De flora heeft bovendien erg te lijden van de zware machines en bij weinig sneeuw van de scherpe kanten van de ski’s. Vooral in de zomer valt de horizonvervuiling in het Alpengebied op: vele tientallen werkloze liften hangen kriskras in de dalen en grote appartementsgebouwen verrijzen in de van oorsprong agrarische dorpjes.
CULTUUR
FILM. De Zwitserse film maakte een tijdelijke inzinking door, wat volgens de filmers te wijten was aan de ontoereikendheid van de staatssteun. Tal van Zwitserse cineasten trokken naar het buitenland om er hun films te draaien. Zo werd A.Tanners filmparabel Light years away (1981), met Trevor Howard in de hoofdrol, in Ierland opgenomen. Voor In der weissen Stadt (1983), die evenals de vorige film handelt over een randfiguur op zoek naar totale vrijheid, trok Tanner naar Lissabon. D.Schmid ging naar Noord-Afrika voor Hécate (1983).
C.Goretta regisseerde in Frankrijk het gevoelige La provinciale (1981). Zijn La mort de Mario Ricci (1983), over de hedendaagse onverschilligheid en onverdraagzaamheid, bezorgde G.M.Volonte een glansrol. M.Imhoof baarde opzien met Das Boot ist voll (1981), waarin hij een beeld gaf van de wijze waarop tijdens de Tweede Wereldoorlog joodse vluchtelingen door de Zwitserse autoriteiten over de grens werden gezet en de dood tegemoetgingen. R.Lyssy toonde zich met Die Schweizermacher (1979) en Kassettenliebe
(1982) een scherp hekelaar.
Op het gebied van de documentaristische fictiefilm en de documentaire zijn nog de werken van F.M.Murer, R.Dindo en M.Graf (Behinderte liebe, 1978) te vermelden.
POLITIEK
Pogingen om het beleid ten aanzien van buitenlandse werknemers te versoepelen mislukten. Bij referendums in 1981 en 1982 werden wetswijzigingen in die richting verworpen, hoewel in het tweede geval de nieuwe wet al door het parlement was goedgekeurd. Bij het referendum van juni 1981 werd een voorstel aangenomen om in een amendement op de grondwet de gelijke rechten voor man en vrouw in het gezin, het onderwijs en de werksfeer te garanderen.
In 1983 ontstond, voor het eerst in 25 jaar, interne onenigheid in de vierpartijencoalitie. Niet de door de sociaal-democraten voorgestelde vrouwelijke kandidaat werd gekozen als minister van Sociale Zaken, maar een onbekende sociaal-democraat (O.Stich). Daarop riep de SPS (de Sociaal-Democratische Partij) een speciaal partijcongres bijeen (1984) om zich te bezinnen over haar positie binnen de coalitie. Daarop besloot de SPS haar steun aan de regering voort te zetten. Toch verandert er weinig in de Zwitserse politiek. Bij verkiezingen treden slechts kleine verschuivingen op.
Sinds 1979 hebben ook in Zwitserland de ‘Grünen’ zitting in het parlement (sedert 1983 met drie zetels). In Zwitserland wordt elk jaar een andere president gekozen. Sedert 1981 waren dat achtereenvolgens Friz Honegger, Pierre Aubert en Leon Schlumpf. In 1984 kreeg voor het eerst een vrouw een ministersfunctie. Elisabeth Kopp van de Freisinnig-Demokratische Partei volgde haar partijgenoot R.Friedrich op als minister van Justitie.
Zwitserland, dat vanwege zijn neutrale status geen lid wilde zijn van de VN, besloot in 1982 toch het lidmaatschap aan te vragen, overigens zonder afbreuk te willen doen aan zijn neutraliteit. Zwitserland was al wel lid van gespecialiseerde VN-organisaties, zoals de FAO, WHO en UNESCO.
