Vonken - Indien zich tusschen twee geleiders (electroden), welke een electrisch spanningsverschil hebben, een kleine lucht-tusschenruimte bevindt, is deze laatste een vrijwel volkomen isolator, zoodat geen stroom kan doorgaan. Voert men dit spanningsverschil echter tot zeer groote hoogte op, dan wordt bij een bepaalde spanning de lucht doorgeslagen. Deze spanning is afhankelijk van den afstand en den vorm der electroden en den luchtdruk. De doorslag heeft plaats in den vorm van electrische v. en gaat gepaard met licht-, geluid-, warmte- en chemische verschijnselen.
De v. treden op, doordat de lucht tusschen de electroden geïoniseerd en daardoor geleidend wordt. Gedurende het overspringen van de v. heeft dus een zeer kortstondige kortsluiting plaats, waardoor de spanning bij het overspringen van iedere vonk plotseling daalt. Het duurt daarom eenigen tijd, eer deze weer voldoende gestegen is om opnieuw een vonk te doen overspringen. Is de energietoevoer zoo groot, dat de spanning weinig afneemt, dan ontstaat een constante ontlading in den vorm van een lichtboog (zie ZINGENDE BOOGLAMP). Van de v. wordt een nuttig gebruik gemaakt bij de draadlooze telegrafie, waarbij men de v. een oscillatieketen in slingering doet brengen. In schakelingen, waarin contacten gemaakt en verbroken worden als bij toepassingen van relais, electrische uurwerken, telegraaf- en telefooninrichtingen, schakelaars, enz., hebben v. een schadelijke werking, doordat zij de contactplaatsen verbranden. Fijne contacten worden daarom van platina voorzien. Ook wordt het optreden van v. door hulpmiddelen voorkomen of overgebracht naar plaatsen waar de v. geen schade veroorzaken.
Men onderscheidt sluitings-v. en verbrekings-v., welke resp. ontstaan even voor het sluiten of bij het verbreken der contacten. Laatstbedoelde v. ontstaan door de extra spanning van de zelfinductie in den keten. Men voorkomt de verbrekingsv. bij fijne contacten door evenwijdig aan de contactplaats een condensator met voorgeschakelden weerstand aan te brengen. De condensator neemt de extra spanning tijdelijk als lading op. Bij schakelaars voor hooge spanning doet men de v. ontstaan tusschen daaraan parallel geschakelde koolcontacten of hoornbliksemafleiders. Men kan de v. ook vermijden door vóór het verbreken kortstondig een weerstand in te schakelen.
