Voltmeter - instrument, dienende tot het meten van potentiaalverschillen, spanningen, of electromotorische krachten. Bij de meeste v. wordt feitelijk de stroom gemeten, die in een geleider van bepaalden weerstand ten gevolge van het gezochte potentiaalverschil ontstaat. Aangezien deze stroom volgens de wet van Ohm bij een constant potentiaalverschil hiermede evenredig is, kan het instrument onmiddellijk dit potentiaalverschil aangeven. Voor de stroommeting kunnen verschillende beginselen worden gebezigd: 1e. de stroom kan geleid worden door een klosje, dat draaibaar is opgesteld in het veld van een permanenten magneet en een koppel in dit veld ondervindt. (Deprez-d’Arsonval-instrumenten); 2e. kan worden gebruik gemaakt van de aantrekkende werking van het magnetisch veld, dat den te meten stroom vormt, op een week-ijzeren kern (week-ijzerinstrumenten); 3e. kan gebruik gemaakt worden van de verwarming van een draad, waardoor de te meten stroom gevoerd wordt, en ten gevolge waarvan de draad zich uitzet (hittedraadinstrumenten); 4e. kan het beginsel van den electrodynamometer worden toegepast (electrodynamometrische instrumenten); 5e. kan de te meten spanning door een bijzondere schakeling een draaiend magnetisch veld (draaiveld) opwekken, waarin een week-ijzeren anker een koppel ondervindt, dat een maat is voor de spanning (Ferarris-instrumenten).
Voor het meten van de effectieve waarde van een potentiaalverschil, spanning, of electromotorische kracht, die verandert met den tijd, is het eerste type niet bruikbaar, terwijl de aanwijzingen van het tweede, vierde en vijfde type zeer afhankelijk zijn van de wijze, waarop de verandering geschiedt, b.v. bij spanningen, die volgens een sinusfunctie met den tijd veranderen, van de frequentie. Deze instrumenten moeten voor een bepaalde frequentie geijkt worden. De oorzaak hiervan is, dat de sterkte van den wisselstroom, dien het instrument doorloopt bij een zekere wisselspanning, niet afhangt van den weerstand, doch van de impedantie (Suppl.). Deze invloed doet zich zeer weinig gelden bij instrumenten van het derde type; deze zijn dan ook voor het meten van wisselspanningen van verschillende frequenties het meest geschikt. — Ook worden v. gebezigd, berustende op electro-statische aantrekking van geladen geleiders; hierbij wordt het beginsel van den electrometer toegepast. Vooral voor hooge spanningen worden deze v. gebezigd. Zie ook MEETINSTRUMENTEN.
