Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 19-01-2019

Formule

betekenis & definitie

Formule - 1) (wisk.), met behulp van wiskundige symbolen uitgedrukte wiskundige waarheid. De formules worden benoemd, hetzij naar hun inhoud (verdubbelingsformule in de planimetrie) hetzij, vooral in de hoogere wiskunde, naar dengene, die ze ’t eerst opgesteld heeft (formule van Moivre). Zie voor de verschillende formules bij hun bijzonderen naam.

2) ( scheikundige —), combinatie van chemische symbolen der elementen, zoodat daardoor de qualitatieve, en quantitatieve samenstelling, en soms ook de wijze van reageeren der scheikundige verbindingen worden uitgedrukt. Elk chemisch symbool stelt nl. een atoom van het betreffende element voor. Door achtervoeging van een getallenindex wordt aangegeven het aantal atomen, dat zich in een molecule-verbinding bevindt. De formule H20 wil dus zeggen, dat zich in één molecule water bevinden 2 atomen waterstof en 1 atoom zuurstof. Aangezien elke atoom een bepaalde gewichtshoeveelheid representeert, welke door het atoomgewicht wordt aangegeven, is tevens in de f. de quantitatieve samenstelling der verbindingen vastgelegd.

Bij het gegeven voorbeeld stelt H2 voor 2 x 1,008 gewichtsdeelen waterstof, één 0 stelt voor 16 gewichtsdeelen zuurstof, 16 + 2 x 1,008 gewichtsdeelen water zijn dus samengesteld uit 2 x 1,008 gewichtsdeelen waterstof + 16 gewichtsdeelen zuurstof. De formules als H20 heeten brutoformules. Zij geven geen andere aanwijzingen over den aard der onderlinge verbinding der atomen, welke verbinding als oorzaak wordt aangenomen van de eigenaardige wijze van reageeren. In een aantal gevallen, vooral in de organische chemie, is het mogelijk en noodig gebleken, teneinde eene verklaring der verschijnselen te krijgen, ook óver deze groepeering nadere onderstellingen te maken. Aldus is men gekomen tot de structuurformules.

3) vaste vorm b.v. van liturgie (Amen, Hallelujah, Hosanna, Kyrie eleison, doxologie); van gebed (Onze Vader, Ave Maria) van belijdenis, ook wel forme van geloof, eendracht genoemd.