Explosie - of ontploffing, noemt men een vorm van scheikundige reactie, die gekenmerkt is door zeer groote reactiesnelheid, en waarbij meestal gasvormige producten optreden. Een e. is alleen mogelijk bij reacties, die exotherm zijn. De snelle ontwikkeling van een hoeveelheid gas van hooge temperatuur veroorzaakt de vernielende werking, waarvoor e. gebruikt en gevreesd worden. Bijna alle reacties, die explosief kunnen verloopen, laten zich ook op de gewone wijze leiden.
Voor de e is noodig. dat de reactie op een bijzondere wijze wordt ingeleid, waartoe gewoonlijk een voldoend krachtige slag, doch, afhankelijk van den aard van de reactie, ook andere vormen van energie kunnen dienen. Vereischt is verder dat de stoffen, die op elkander moeten reageeren, voldoende innig met elkaar in aanraking zijn; bij gassen is dit vanzelf te bereiken; bij vloeistoffen en vaste stoffen moet een voldoende verdeeling en menging voorafgaan. Het voordeeligste is het wanneer in één molecuul de reageerende bestanddeelen aanwezig zijn. Als voorbeelden van deze verschillende gevallen, die practische beteekenis hebben, mogen hier worden genoemd: mengsels van lichtgas en lucht, die door een vlam tot e. komen (gasontploffing), van kolenstof (vast) en lucht op dezelfde wijze (mijnontploffing), houtskool, zwavel en salpeter, het ouderwetsche gewone buskruit, een mengsel van vaste stoffen, dynamiet en schietkatoen, beide verbindingen, die koolstof, waterstof, zuurstof, zuurstof en stikstof bevatten en waarvan het eerste door een schok, het laatste, althans in natten toestand, alleen door de krachtige impuls van ontploffend knalkwik tot e. wordt gebracht.Zie ook SPRINGSTOFFEN.
