Essay - Een opstel waarin een of ander onderwerp, gewoonlijk van historischen, letterk. of wijsgeerigen aard behandeld wordt. Aan den stijl wordt veelal groote aandacht geschonken. De vorm en inhoud is van zeer uiteenloopenden aard. De e.’s van Montaigne, die de eerste was die dit genre beoefende, zijn een mengeling van overdenkingen, aanhalingen en anecdotes.
Bacon voerde de e. in Eng. in, en gaf korte geleerde verhandelingen. Addison en Steele, de z.g. Eng. Essayists, maakten dezen kunstvorm zeer populair. Hun werk is nu eens didactisch en handelt dan weer over gewoonten en gebruiken uit dien tijd, op luchtige manier. In Nederland werden deze schrijvers nagevolgd door Justus van Effen. De e. heeft in den loop der tijden een zekere verandering ondergaan.
De moderne e.’s zijn veel uitvoeriger dan de oorspronkelijke. Het zijn vaak lange verhandelingen op letterk. en politiek gebied. In de 19e eeuw heeft men een groot aantal schrijvers, die bij voorkeur dit genre beoefenen: o.a. Lamb, Hazlitt, de Quincey later Macaulay, M. Arnold, H. Spencer, Emerson. In Duitschland heeft de e. ook een groote vlucht genomen. Wij noemen in dit verband de schrijvers: Treitschke, Herm. Grimm, Frentzel.
