Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2018

Draaiing

betekenis & definitie

Draaiing, - 1) beweging van een onwrikbaar lichaam of daarmede gelijkgesteld systeem, waarbij alle punten eener rechte lijn in rust blijven. Deze rechte lijn wordt as genoemd. In het algemeen verandert bij de willekeurige beweging van een onwrikbaar lichaam de as voortdurend van richting, zoowel t. o. v. het lichaam als t. o. v. de omgeving. Is van het lichaam één punt in rust, dan gaat de as steeds door dit punt.

De snelheid bij d. wordt gemeten door den hoek, die in een zeer kleinen tijd wordt beschreven door de punten, die niet op de as zijn gelegen (hoeksnelheid). Verschillende d. om een vast punt kunnen tot ééne d. worden samengesteld. Zijn ze oneindig klein dan is de resulteerende d. onafhankelijk van de volgorde der samenstelling, bij eindige d. is ze echter wel hiervan afhankelijk. Is het bewegende systeem niet als een onwrikbaar lichaam te beschouwen, dan voert elk volume-element er van eene d. uit, die van element tot element verschillend kan zijn.

2) Het polarisatievlak van gepolariseerd licht ondergaat eene d. in de actieve lichamen (b. v. kwarts in de richting der optische as, suikeroplossingen, enz.) Deze d. is evenredig aan den doorloopen weg. Ze wordt ook wel natuurlijke d. genoemd. Door van ’t Hoff is aangetoond, dat deze eigenschap bij amorphe organische stoffen gebonden is aan de aanwezigheid van een asymmetrisch koolstofatoom. Bij kristallijne stoffen hangt ze samen met den bouw van het kristal. De natuurlijke d. is ongelijk voor de verschillende kleuren; dit verschil wordt dispersie of ook wel draaiingsdispersie genoemd. Vandaar, dat bij plaatsing van een kwartskristal of eene oplossing van rietsuiker tusschen gekruiste nicols eene zekere kleur wordt waargenomen, wanneer wit licht invalt, de verschillende kleuren worden in ongelijke mate uitgedoofd. Bij draaiing van den analysator verandert de kleur, doch volkomen uitdooving wordt niet verkregen. — In het magnetisch veld geplaatst geven alle lichamen in meerdere of mindere mate aanleiding tot d. van het polarisatievlak van het licht, dat er in de richting der magnetische krachtlijnen doorheen gaat (magnetische d.) Deze d. is eveneens evenredig aan den doorloopen weg en verder aan de intensiteit van het magnetisch veld, terwijl ze voor de verschillende kleuren ongelijk is. (Zie DISPERSIE, MAGNETO-OPTISCHE VERSCHIJNSELEN).