Bougainville - het grootste der Salomon-eil., gelegen tusschen 5°24' en 6°53' Z.B. en ong. 154°38'—156° O.L., naar den ontdekker (2 Juli 1768) genoemd. Het dichtbegroeide eil. is in het Noorden zeer bergachtig, in het Zuiden vlakker; de hoogste berg Balbi in het Kaisergebergte is 3100 M. hoog; aan de kusten talrijke koraalriffen. De bevolking is Melanesisch. Het eil. was eens een vruchtbaar veld voor koeliewerving voor den Bismarck-archipel, wat veelal de toch al krijgszuchtige inwoners tot verzet en wantrouwen heeft geprikkeld.
De huidskleur is matzwart of zeer donkerbruin, versiering door scarificeering is in gebruik. Kleeding is schaarsch en bepaalt zich tot een lendenschort; de vrouwen dragen bovendien een hoofdkap; sieraden, hoewel niet zoo talrijk als op andere Melanesische eil., worden van allerlei materiaal vervaardigd ; veel werk wordt vooral door de mannen van de haardracht gemaakt. De huizen staan in ’t N. van B. op den grond, in het Z. op palen en zijn van zeer vergankelijke materialen gebouwd; in elk door een erfelijk hoofd bestuurd dorp is een taboehuis, dat als verzamelplaats voor de mannen en het houden van feesten dient. Het hoofdvoedsel bestaat uit taroknollen, die veel geteeld worden; bij de bewerking der velden en de bereiding der aardvruchten spelen steenen werktuigen een groote rol; ook de vischvangst, die overal aan de kusten, ook met vliegers gedreven wordt, draagt tot de voeding bij. Tusschen bewoners van binnenland en kusten bestaat een levendige ruilhandel, waarbij ook van schelp- en tandengeld gebruik wordt gemaakt. Onder de nijverheidsproducten moeten aarden potten (vrouwenarbeid), zeer fraaie pijlen, bogen en knodsen en booten, die tot 40 man bevatten kunnen, genoemd worden. Tot de vermaken behooren dansen onder begeleiding van trommen. De taal, waarvan verschillende dialecten gesproken worden, is van een zuiver Melanesisch type.
Kannibalisme, waartegen Europeesche invloeden tot nu toe weinig vermochten, is nog algemeen in zwang. De geheele bevolking is verdeeld in verschillende totemgroepen; de totemteekens zijn vooral vogels. Huwelijk tusschen personen in dezelfde totemgroep is verboden; de vrouw wordt gekocht; polygamie is geoorloofd. De geheimbonden tusschen mannen, kenmerkend voor de Melanesiërs, komen ook hier veelvuldig voor. De dooden worden begraven, in zee geworpen of somtijds verbrand. Tegenover het geestengeloof heeft de op dit eiland werkzame Katholieke Fransche Maristenmissie nog weinig voet gekregen. — Litteratuur: R. Parkinson, Dreissig Jahre in der Südsee.
