Asthma - een ziekte, die veroorzaakt wordt door het plotseling optreden van kramp in de spieren der kleine luchtwegen. Hierdoor wordt vooral het uitademen moeilijk. De ziekte treedt in aanvallen op. De aanvallen beginnen dikwijls ’s nachts: de patiënt krijgt het benauwd en tracht een houding aan te nemen, waardoor de borstkast verruimd wordt.
De uitademing is moeilijk; de patiënt ziet bleek, soms iets blauw, een piepend geluid is op afstand hoorbaar. Meestal tracht de patiënt een taai slijm op te hoesten. De heftigheid van den aanval kan soms vrij snel verminderen; de duur van den aanval is wisselend, hij kan dagen duren met perioden van meerdere en mindere benauwdheid. De eerste aanvallen laten in den regel geen spoor na, zoodat de lijder in den aanvalvrijen tijd volkomen gezond lijkt. Toch heeft hij afwijkingen, want bij onderzoek van het bloed wordt ook in normale tijden een veranderde samenstelling gevonden, bestaande in een vermeerdering der eosinophile cellen (zie BLOED). Herhaalde aanvallen kunnen blijvende gevolgen hebben; zij kunnen chronische bronchitis en emphyseem veroorzaken. Wat de eigenlijke oorzaak van den aanval is, weet men niet. Wel kent men verschillende omstandigheden, die het optreden van een aanval in de hand kunnen werken, maar hier spelen individueels eigenschappen een groote rol. Bij sommige asthmalijders kan het ruiken van bepaalde stoffen (soms het betreden van een paardenstal) een aanval opwekken; bij andere ontstaat een aanval, wanneer zij in een groot gezelschap komen; er zijn asthmalijders, die in sommige plaatsen geen, in andere herhaaldelijk aanvallen krijgen.
Nog weer bij anderen wordt de aanval door prikkeling van sommige deelen van het neusslijmvlies opgewekt. Bij de behandeling moet met verschillende factoren rekening worden gehouden. In de eerste plaats zal men trachten de aanvallen te voorkomen. Heeft men met asthma-aanvallen te maken, die het gevolg zijn van een reflex, uitgaande van het neusslijmvlies, dan kan door behandeling van dit reflexpunt de asthma genezen. Verandering van woonplaats is voor de asthmalijders natuurlijk niet altijd mogelijk. In het hooggebergte houden meestal de aanvallen op; sommige asthmalijders moeten zich daarvoor boven 1800 M. begeven, iets wat bij complicaties van de zijde van de longen of het hart niet altijd aan te raden is. Ook het zeeklimaat en het woestijnklimaat schijnen een goeden invloed uit te kunnen oefenen. Door behandeling met sommige geneesmiddelen heeft men eveneens getracht, de aanvallen te voorkomen.
In de tweede plaats moet men bij de behandeling trachten eventueel aanwezige complicaties te genezen of te verbeteren. Vervolgens zal men den patiënt aanwijzingen geven, wat hij te doen heeft, indien een aanval begint. Ook hier zal men streng moeten individualiseeren. Het rooken van asthmasigaretten brengt bij sommigen verlichting. Tegenwoordig beschikt men over middelen, die bij inspuiting een aanval plotseling kunnen doen eindigen; deze middelen worden ook in een vorm in den handel gebracht, die het den patiënt mogelijk maakt, ze zelf toe te passen; ze helpen echter niet iederen lijder.
Iedere asthmalijder moet er voor zorgen steeds de middelen bij zich te hebben, die bij hem het best werken, zoodat hij bij het plotseling optreden van een aanval niet hulpeloos is. De naam asthma wordt ook gegeven aan bepaalde toestanden van kortademigheid, die tijdens sommige ziekten (hartziekte, nierziekte, suikerziekte) kunnen optreden. Deze toestanden hebben met de ziekte asthma niets te maken. De leek is zeer spoedig geneigd, om periodiek optredende toestanden van benauwdheid met den naam asthma te bestempelen.
