Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 31-01-2022

Schuldgevoel

betekenis & definitie

o., (psychiatrie) het te sterk aanwezige gevoel schuld te hebben aan gebeurtenissen uit het verleden.

Schuldgevoel ontstaat als men in denken, handelen of beleven zijn eigen normen overtreedt. Werkelijk schuldgevoel dat meer is dan angst voor straf, kan dus pas optreden wanneer het geweten gevormd is; volgens Freud gebeurt dit van het vierde tot het zesde levensjaar. Niet goed verwerkte, onterechte of te sterke schuldgevoelens kunnen de basis vormen van ernstige psychische problemen, neurosen, of zelfs psychosen. Kinderen leggen b.v. soms onjuiste verbanden tussen hun eigen gedrag en dramatische gebeurtenissen in het gezin (scheiding, ziekte, dood); daardoor ontstane schuldgevoelens kunnen ernstige en langdurige gevolgen hebben. Vaak blijven schuldgevoelens onbewust.

Zij kunnen zich op uiteenlopende wijzen uiten: b.v. in depressies (tot zelfmoord toe) of juist in een overdreven neiging anderen terwille te zijn, als een onbewuste poging om de schuld te vereffenen. Ook angst, perfectionisme, agressiviteit, minderwaardigheidsgevoelens, onmacht tot gezonde relatiebeleving kunnen alle veroorzaakt zijn door bewust of onbewust schuldgevoel.

LITT. E.Stein, Guilt; theory and therapy (1968).