o., streven naar herziening, m.n.:
1. richting in het socialisme die op herziening, verbetering der wetten aanstuurt, niet op revolutie;
2. streven naar herziening der vredesverdragen tussen de beide wereldoorlogen.
Het ontstaan van het revisionisme is onverbrekelijk met de opkomst van het kapitalisme verbonden. De stamvader van deze stroming is de Duitse politicus en publicist E.Bernstein. Hij heeft de gehele marxistische theorie herzien, niet alleen op politiek gebied, maar ook op het gebied van de marxistische economie en filosofie. Tijdens de Eerste Wereldoorlog kwam de definitieve breuk met het revolutionaire socialisme, toen de sociaal-democratie als belangrijkste vertegenwoordiger van het revisionisme voor de oorlogsbegrotingen stemde in de resp. parlementen. De internationale solidariteit tussen de arbeiders in de verschillende landen en het streven naar de wereldrevolutie werden daarmee opgeheven. De noodzaak van de vestiging van de dictatuur van het proletariaat als voorwaarde voor de opbouw van het socialisme werd vooral na de Russische Revolutie (1917) heftig door revisionisten bestreden.
Sinds 1963 beticht de Volksrepubliek China de USSR van revisionisme, omdat de laatstgenoemde naar vreedzame coëxistentie streeft en te weinig steun zou verlenen aan revolutionaire groeperingen in de Derde Wereld. Mede doordat de termen revisionisme en revisionist steeds vaker als scheldwoord worden gebruikt, hebben zij hun oorspronkelijke inhoud grotendeels verloren.
LITT. L.Labedz (red.), Revisionism (1962); A.van Weiss, Die Diskussion über den historischen Materialismus in der deutschen Sozialdemokratie 1891—1918 (1965); R.T.de George, The new marxism (1968).
