(ook: numerus clausus), regeling volgens welke het aantal personen dat wordt toegelaten tot bepaalde (onderwijs)instellingen is of wordt beperkt. In Nederland bestaat sinds 1972 een numerus fixus voor eerstejaarsstudenten in bepaalde studierichtingen (o.a. medicijnen en diergeneeskunde) aan de universiteit.
Gewoonlijk wordt bij de toelatingsprocedure een stelsel van gewogen loting toegepast, waarbij de kans op toelating groter is naarmate het niveau van de eindexamencijfers hoger is.Het besluit tot instelling van een numerus fixus bij het wetenschappelijk onderwijs wordt genomen door de minister van Onderwijs, wanneer de onderwijscapaciteit wordt overschreden.
In België werd in sept. 1976 uit bezuinigingsoverwegingen een numerus fixus ingesteld voor paramedisch en pedagogisch hoger onderwijs. De maatregel werd door de betrokken instellingen geboycot en moest worden ingetrokken.
