een behandeling van de wervelkolom en de gewrichten door middel van bepaalde handgrepen waardoor de normale beweeglijkheid kan worden hersteld. Reeds bij de oude Chinezen, in de oude Egyptische en Arabische medische litteratuur komen aanwijzingen voor het bestaan van een dergelijke therapie voor.
In Noord-Amerika is de manipulatieve therapie tot grote ontwikkeling gekomen. Er zijn daar scholen gesticht voor chiropraxie en osteopathie. In sommige staten van de VS zijn de osteopaten gelijkgesteld met artsen. Chiropraxie en osteopathie pretenderen een totaal geneeskundig systeem te vormen, waarbij eigenlijk alle ziektebeelden worden verklaard en behandeld vanuit de wervelkolom. In Nederland en België heeft de manipulatieve therapie nog nauwelijks ingang gevonden en wordt door de officiële geneeskunde gewantrouwd. Er bestaat echter een groeiende belangstelling voor deze vorm van therapie.
Vooral in Frankrijk, Engeland en Duitsland wordt de behandeling veelvuldig toegepast. In verband met eraan verbonden risico’s dient de uitvoering voorbehouden te worden aan de medicus.