Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-06-2020

historieschilderkunst

betekenis & definitie

v., genre in de schilderkunst dat zich richt op het weergeven van historische gebeurtenissen.

(e) De historieschilderkunst is een weinig omlijnd begrip. In ruime betekenis rekent men er ook toe de al of niet met actuele gebeurtenissen in verband gebrachte allegorische onderwerpen of typologische bijbelexegeses, die vooral in de middeleeuwen een rol speelden. Vaak werden gebeurtenissen of mythologie van de klassieke oudheid erbij betrokken. Tot in de 19e eeuw was de uitbeelding van de geschiedenis nagenoeg afhankelijk van de directe lijn die men wilde zien tussen oudheid en heden en vaak werden dan de gegevens als algemene ideeën verwerkt. In dit geheel zijn de accenten, de bewuste afwijking van de werkelijkheid, de vele anachronismen en fouten van grote betekenis voor het interpreteren van de opvattingen die in het historiestuk verwerkt zijn. Sinds het eind van de 18e eeuw ziet men een algemeen streven de weergave van de gebeurtenissen uit het verleden te situeren in de juiste omgeving.

Historie in beeld gebracht vindt men reeds in Egypte, Mesopotamië, tijdens het hellenisme en te Rome (overwinningsreliëfs, mozaïeken en muurschilderingen). Vooral tijdens de renaissance en de barok bestond bij schilders een grote belangstelling voor het verleden. In Italië veldslagen van Paolo Ucello (♱l475) en Andrea Mantegna (♱ 1506), in Duitsland Albrecht Altdorfer, in de Nederlanden Rubens, Jordaens en Rembrandt. In de 18e eeuw verdrongen andere idealen de belangstelling voor de geschiedenis min of meer. Pas in het begin van de 19e eeuw beleefde de historieschilderkunst een nieuwe opbloei, allereerst bij de representatieve schilders van het napoleontische keizerrijk (in Frankrijk A.J. Gros, G.David en H.Vernet; in Nederland J.W.

Pieneman). Gedurende de hele 19e eeuw en tot in het begin van de 20e eeuw bleven historieschilders actief (in België o.a. N.de Keyser).