v. (-en), herziening van de grondwet met het doel om die door verandering te verbeteren.
(e) In Nederland moet bij grondwetsherziening de volgende procedure gevolgd worden: een voorstel van wet, dat de beoogde verandering(en) in de grondwet aangeeft, moet door de Staten-Generaal worden aangenomen, en door de koning bekrachtigd en afgekondigd worden. Daarna worden de Kamers ontbonden. De nieuw gekozen Kamers dienen de wijzigingen vervolgens met een gekwalificeerde meerderheid van twee derde van de uitgebrachte stemmen te aanvaarden. Amendering van de ingediende voorstellen is alleen in eerste instantie mogelijk.
Belangrijkste grondwetsherzieningen:
1840: Aanpassing aan de door de Belg. afscheiding ontstane situatie.
Invoering van de strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid.
1848: Invoering van de volledige ministeriële verantwoordelijkheid. Vastlegging van de onschendbaarheid. Vastlegging van de onschendbaarheid van de koning. Invoering van de verkiezingen voor de Eerste (door Provinciale Staten) en Tweede (rechtstreeks) Kamer. Recht van interpellatie, enquête en amendement voor de Tweede Kamer. Recht van vereniging en vergadering ingevoegd. Vaststelling van vrijheid van onderwijs.
1887: Uitbreiding van het kiesrecht. Regeling van de troonopvolging.
1917: Invoering van de evenredige vertegenwoordiging. Invoering van algemeen (actief en passief) kiesrecht voor mannen, passief kiesrecht voor vrouwen (met mogelijkheid tot actief kiesrecht). Financiële gelijkstelling van het bijzonder lager onderwijs met het openbaar.
1922: Wijziging van de regeling voor troonopvolging. Invoering van actief kiesrecht voor vrouwen. 1938: Mogelijkheid voor een publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie in openbare lichamen.
1946: Regeling van uitzending van militairen naar overzeese rijksdelen.
1948: Mogelijkheid voor een nieuwe rechtsorde in overzeese rijksdelen.
1952: Medezeggenschap van de Staten-Generaal in de buitenlandse politiek.
1956: Aanpassing van de grondwet aan het Statuut van het Koninkrijk. Wijziging van de medezeggenschap van de Staten-Generaal in de buitenlandse politiek. Tweede Kamer uitgebreid tot 150 leden, Eerste Kamer tot 75. Uitzending van dienstplichtigen naar overzeese rijksdelen niet meer beperkt. Algehele herziening: 1967: instelling van de staatscommissie van advies inzake Grondwet en Kieswet; 1971: eindrapport met de conclusie dat een algehele herziening van de grondwet nodig is; 1972: technische wijzigingen in de procedure, vooruitlopend op de algehele herziening van de grondwet.
In België kan alleen de wetgevende macht verklaren dat aanleiding tot grondwetsherziening bestaat, met aanduiding van de bepalingen die het voorwerp van een herziening moeten zijn. Na deze verklaring zijn beide wetgevende Kamers van rechtswege ontbonden; het kiezerskorps wordt door de koning binnen 40 dagen bijeengeroepen teneinde tot verkiezing over te gaan van de leden der nieuwe Kamers, die o.a. met de opdracht van de grondwettelijke herziening zijn belast. Die Kamers beslissen, in gezamenlijk overleg met de koning, over de punten die dienen te worden herzien. In dat geval mogen de Kamers niet beraadslagen als niet tenminste twee derde van de leden waaruit elke Kamer bestaat aanwezig is; geen wijziging kan worden aangenomen als niet ten minste twee derde van de uitgebrachte stemmen zich ervoor verklaard heeft. Gedurende een regentschap is een grondwetsherziening verboden.
België heeft sedert zijn onafhankelijkheid (1830) drie grondwetsherzieningen gekend:
1893: Met het oog op verruiming van het stemrecht en de mogelijkheid overzeese gebieden te verwerven.
1921: Teneinde het algemeen stemrecht te kunnen invoeren en de samenstelling van de Senaat te wijzigen.
1970: Met betrekking tot de uitoefening van bepaalde machten door een verdrag of een wet opgedragen aan de volkenrechtelijke instellingen tot de taalgebieden, de cultuurgemeenschappen, de cultuurraden en de gewestelijke instellingen.
Het ➝Gemeenschapspact heeft een vierde grondwetsherziening in voorbereiding,
