Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 29-06-2020

Frontbeweging

betekenis & definitie

beweging die ontstond tijdens de Eerste Wereldoorlog in het Belg. leger aan het IJzerfront. Het leger was voor ca. 80 % uit Vlamingen samengesteld, maar de hoge posten waren overwegend door Franssprekenden bezet, hetgeen de sociale verhoudingen in België weerspiegelde.

Vele Vlaamsgezinde studenten en intellectuelen, die in 1914 dienst hadden genomen, zochten na de stabilisering van het front contact met elkaar. De Frontbeweging, voortzetting van de vooroorlogse studentenbeweging, was niet alleen vurig Vlaams, maar aanvankelijk tevens uitgesproken rooms-katholiek. Ze nam nog geen politieke vorm aan, maar kanaliseerde de ontevredenheid die bij de soldaten groeide door het optreden van de militaire overheid, die verdediging van de taalrechten louter als insubordinatie beschouwde.De studiekringen werden in febr. 1917 verboden; het verscherpen van de censuur en andere maatregelen hadden tot gevolg dat de Frontbeweging een illegaal karakter aannam. Terwijl haar leidend kader in 1916 was gevormd, groeide ze in 1917 uit tot een goed georganiseerd en strak geleid geheel. Ze infiltreerde in alle delen van het leger, kreeg een politiek karakter en verloor aldus haar exclusief rooms-katholieke inslag. De Frontbeweging slaagde er niet in de regering tot hervormingen te bewegen. De leiding behield niettemin een anti-Duitse houding en bestreed het uit oorlogsmoeheid voortkomende defaitisme.

De gehele politiek van de Frontbeweging was gebouwd en gericht op de verwachting dat het leger, na de bevrijding van het grondgebied, in de Vlaamse strijd een rol van doorslaggevende betekenis zou spelen. Dat is een illusie gebleken: het offensief van sept.—okt. 1918 ontredderde de organisatie volkomen, mede door het sneuvelen van een belangrijk deel van het leidende kader. De Frontbeweging heeft niettemin grote betekenis gehad voor de verdere ontwikkeling van de Vlaamse Beweging en van het Vlaams nationalisme tussen de beide wereldoorlogen. Het programma van de Frontbeweging werd overgenomen door de Frontpartij.

LITT. A.W.Willemsen, Het Vlaams-nationalisme 1914-40 (1958; 2e dr. 1969); H.J.Elias, Vijfentwintig jaar Vlaamse Beweging 1914—39, dl. I (1969); Wils, Flamenpolitiek en aktivisme (1974); R. Boudens, Kardinaal Mercier en de Vlaamse Beweging (1975).

< >