v. (-s), vorm van vrijwillige samenwerking van vaak kleine en middelgrote ondernemingen ter bevordering en verzorging van hun export, ten einde hun marktpositie in het buitenland te versterken.
Een exportcombinatie kan een oplossing bieden voor gebrek aan gespecialiseerd personeel en de hoge kosten van een eigen exportorganisatie, marktresearch, advertentiecampagnes enz. Exportsamenwerking is vooral sedert het eind der jaren vijftig urgent geworden door kostprijsverlagende produktietechnieken en veranderingen op de afzetmarkten (voorheen nationale en regionale). Combinatie kan plaatsvinden door onafhankelijke bemiddelaars in eigen land, financiële integratie, of vrijwillige sa menwerking in een exportcombinatie (‘export marketing group’). De meeste bemiddelaars in de exportsector zijn exporteur, die voor eigen rekening (ver)kopen; exportagenten verkopen namens en voor rekening van de producent, maar laten alle verdere exportfuncties aan de producent, terwijl een combinatie-exportmanager, die veelal voor een aantal produkten optreedt, alle exportfuncties vervult. Financiële integratie, waarbij één het beheer overneemt, is voor vele kleine ondernemingen weinig aantrekkelijk. Bij de ‘export marketing group’ blijven zij financieel en juridisch onafhankelijk en wordt slechts de exportfunctie gecombineerd.
In verschillende sectoren bestaan ze al lang en met succes, hoewel ook sommige pogingen gefaald hebben door gebrek aan samenwerking, inadequate planning, fouten in structuur en samenstelling e.d. Van grote betekenis is een rationele, kosten beïnvloedende keuze van het produktassortiment, waarbij het veelal de moeilijk te beantwoorden vraag is of de produkten uit dezelfde of verschillende bedrijfstakken moeten komen; beperking tot een bepaalde bedrijfstak blijkt meestal niet wenselijk. Wel worden betere resultaten geboekt als alle produkten door dezelfde distributiekanalen worden verkocht. Belangrijke punten bij de opzet zijn de vorm van de organisatie, het aantal leden, omvang en structuur. Soms leidt collectieve export tot verdere samenwerking, b.v. op het gebied van produktie, inkoop, produktspecialisatie binnen de groep. Hoewel in de meeste landen de autoriteiten positief staan tegenover collectieve exportactiviteiten en de kartelbeperkende wetgeving niet van toepassing is op exportsamenwerking, is de wetgeving op het gebied van de restrictieve handelspraktijken in de EG (artt. 85, 86 Verdrag van Rome) en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling van belang.
Er bestaan dergelijke exportcombinaties in o.a. Nederland, België, Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk, Denemarken.
LI TT. Export marketing groups for small and medium-sized firms, uitg. van de Org. v. Econ. Samenw. en Ontw. (1964); Export cartels, uitg. van de Org. v. Econ. Samenw. en Ontw. (1974).
