m., strijd over de al dan niet toelaatbaarheid van beeldenverering, die in de 8e en 9e eeuw vnl. het Byzantijnse Rijk teisterde, de strijd van iconoclasten (beeldenvernielers) en iconodoulen (beeldenvereerders).
Keizer Leo III beval in 726 de verwijdering van alle beelden van heiligen, martelaren en engelen en in 730 de vernieling van alle beelden van Christus, Maria en de heiligen. Patriarch Germanos van Konstantinopel verzette zich en trad af; de pausen Gregorius II en III spraken op de synoden te Rome (727 en 731) het anathema over de beeldenstormers uit. Leo in trad in het gehele Byzantijnse Rijk zeer gewelddadig op, evenals zijn zoon Konstantijn Kopronymos. De Griekse seculiere geestelijken waren meegaand, maar de monniken werden wegens hun sterke verzet wreed vervolgd. De patriarchen van Antiochië, Alexandrie en Jeruzalem verwierpen de beeldenstrijd. Na een verzachting door keizer Leo IV trad een voorlopige beëindiging van de strijd in onder keizerin Irene, onder wier regering het zevende algemeen Concilie te Nicea (787) plaatsvond.
Hierbij werd een decreet uitgegeven over het nut van de beelden van Christus, Maria, engelen en heiligen, terwijl nauwkeurig onderscheid gemaakt werd tussen verering van beelden en aanbidding. Leo v en zijn opvolgers hernieuwden de vervolgingen. Pas Theodora, weduwe van keizer Theofilos, beëindigde als regentes de strijd (842). LITT. E.J.Martin, A history of the iconoclastic controversy (1930); A.J.Visser, Nicephorus und der Bilderstreit (1954); A.Grabar, Iconoclasme byzantin (1957); G.Ostrogorsky, Studiën zur Geschichte des byzantinischen Bilderstreites (2e dr. 1964); H.Hennephof, Textus byzantini ad Iconomachiam pertinentes (1969).
