v., tak van de economische wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de economische verschijnselen die binnen de bedrijfshuishouding en in bepaalde betrekkingen tussen bedrijfshuishoudingen optreden.
De bedrijfseconomie, ontstaan uit een aantal praktische kennisgebieden (zoals organisatie en techniek van de handel, boekhouden en handelsrekenen), heeft zich pas in de 20e eeuw via het stadium van ‘bedrijfsleer’ ontwikkeld tot een echte wetenschap die wetmatigheden tracht op te sporen en te verklaren. De opkomst van deze meer analytische benaderingswijze heeft geen afbreuk gedaan aan het van oudsher normatieve karakter: ook de moderne bedrijfseconomie streeft naar conclusies die antwoord geven op vragen die zich bij het besturen van een bedrijf voordoen. Van T.Limperg, de meest systematische grondlegger van deze wetenschap, stamt de indeling in vier leerstukken: kostprijs, financiering, organisatie (onderverdeeld in interne en externe organisatie) en winstbepaling. Verder formuleerde hij als algemeen theoretisch fundament de vervangingswaardeleer. Verscheidene leerlingen hebben zijn stellingen op tal van punten nader uitgewerkt. Anderzijds zijn er ook heel wat bezwaren tegen zijn opvattingen ingebracht, maar er is nooit een ander coherent, de gehele materie omvattend stelsel voorgesteld.
De kritiek heeft meestal betrekking op lacunes die het gevolg zijn van het voor onze tijd te simpele karakter van bepaalde uitgangspunten. Zo baseerde Limperg zijn beschouwingen impliciet op één bepaalde marktvorm, nl. de volkomen concurrentie. Naarmate de realiteit minder aan deze veronderstelling beantwoordt, groeit de behoefte aan meer gedifferentieerde normen, o.a. voor de verkoopprijsbepaling (direct costing). De toenemende betekenis van vroeger secundair geachte bedrijfsactiviteiten (b.v. verkoopbevordering, produktontwikkeling) en het snellere tempo van de technische ontwikkeling nopen tot een nieuwe bezinning op het kostenvraagstuk. Ook de beschikbaarheid van nieuwe wiskundige technieken is soms aanleiding oude problemen in een nieuw licht te zien.
Recente ontwikkelingen.
Door de opkomst van de computer en door de toepassingsmogelijkheden van wiskundige technieken (operations research) is er een verandering opgetreden in de aard van de problemen die door de bedrijfseconomie worden bestudeerd. De versnelde technologische veranderingen, waardoor nieuwe produktiemiddelen, produktiemethoden en produkten worden ontwikkeld, maken een bewustere planning in vergelijking tot vroeger noodzakelijk. Deze planning heeft betrekking op het toekomstige beleid van een onderneming. Het is voor de bestaande ondernemingen noodzakelijk een groot aantal jaren (5-10) vooruit te denken (ondernemingsstrategie, lange-termijnplanning). Ook maakt het gebruik van computers en van wiskundige technieken het mogelijk meer informatie met betrekking tot de op te lossen vraagstukken te verzamelen en te verwerken. Bovendien geschiedt de verwerking sneller dan vroeger.
Zo kunnen met betrekking tot een bepaald probleem meer alternatieve oplossingsmogelijkheden worden geanalyseerd, waardoor een beter gefundeerde keuze kan worden gemaakt. Door dit alles is er bij het kostenvraagstuk een verschuiving opgetreden van de kostencalculatie naar de managementinformatie.
De bedrijfseconomie heeft zich ontwikkeld in de richting van de informatieverwerking en de besluitvorming. De bedrijfseconomie heeft een interdisciplinair karakter gekregen. Ook de recente ontwikkelingen in de interne organisatie wijzen op de interdisciplinaire aanpak van de bedrijfseconomie. In de interne organisatie wordt steeds meer gebruik gemaakt van sociologische en psychologische benaderingen van de te bestuderen verschijnselen. De menselijke verhoudingen zijn meer dan vroeger (voor de Tweede Wereldoorlog) in de belangstelling komen te staan. Motivatie, beloning, opleiding, het creëren van een beter arbeidsklimaat (o.a. bedrijfsdemocratisering, communicatieprocessen) zijn enkele van de vraagstukken die door de interdisciplinaire benadering aan de orde komen.
LITT. T.Limperg jr., Bedrijfseconomie (in: Verz. werk, 1964); J.L.Mey, Leerboek der bedrijfseconomie (1964); P.J.Potgieser, Bedrijfsecon. vraagst. (2 dln. 1970); R.Slot, Elementaire bedrijfseconomie (1972).
