Gepubliceerd op 17-01-2021

Non-proliferatieverdrag

betekenis & definitie

(NPV), verdrag tegen de verspreiding van kernwapens, ondertekend te Londen, Moskou en Washington op 1.7.1969 en in werking getreden op 5.3.1970, toen de USSR, GrootBrittannië, de VS en 40 niet-kernwapenstaten het verdrag hadden geratificeerd. Op 11.8.1980 waren 115 landen tot het verdrag toegetreden.

Belangrijke (bijna-)kernwapenstaten als China, Frankrijk, India, Argentinië, Brazilië, Irak, Israël, Japan, Libië, Pakistan, Taiwan en Zuid-Afrika ontbreken echter. In de tweede helft van de jaren zeventig verscherpten zich de tegenstellingen tussen de kernwapenstaten en de niet-kernwapenstaten. De Indiase kernproef van 18.5.1974 en het vermoeden dat ook Israël en Zuid-Afrika werkten aan de vervaardiging van kernwapens, deden het besef groeien dat het NPV en de bestaande iAEA-waarborgen op den duur niet in staat zouden zouden zijn horizontale proliferatie te voorkomen. Dit leidde tot de totstandkoming van de Nuclear Suppliers Group, een groep van 15 nucleaire exportlanden, die op 11.1.1978 een document publiceerden waarin strengere richtlijnen voor het nucleair exportbeleid werden aangekondigd. In de VS werd in mrt. 1978 de Nuclear NonProliferation Act van kracht. Deze wet maakte de nucleaire export afhankelijk van aanvaarding door het ontvangende land van iAEA-toezicht op al zijn nucleaire activiteiten; opwerking van door de VS geleverd uraan zou alleen zijn toegestaan na voorafgaande Amerikaanse toestemming.

De Amerikaanse president kreeg de bevoegdheid om, indien hij dat in het belang van de VS achtte, uitzonderingen te maken op deze wettelijke bepalingen. Canada en Australië, met de VS de belangrijkste exporteurs in de westelijke wereld van uraan, onderwierpen hun nucleair exportbeleid aan soortgelijke restricties. Op de tweede toetsingsconferentie van het NPV, van 11.87.9.1980, werd het beleid van de nucleaire exporteurs door de derde-wereldlanden scherp gekritiseerd. Meningsverschillen over de nucleaire ontwapeningsproblematiek maakten het ten slotte onmogelijk op deze conferentie overeenstemming over een slotdeclaratie te bereiken,

< >