Het maken van een genetisch gemodificeerd organisme door introductie van een stuk DNA afkomstig van een ander organisme, dat niet verwant is aan de ontvanger
De term transgenese wordt vooral gebruikt als onderscheid met cisgenese en intragenese (zie de betreffende lemma’s). Het Latijnse woord “trans” betekent “van de overkant”. Met transgenese wordt benadrukt dat het recombinant-DNA afkomstig is van een organisme dat evolutionair ver verwijderd is van de ontvanger. Toch is het verschil met cisgenese niet altijd even scherp. Hybridisaties tussen soorten die enigszins verwant zijn en waarbij fertiele nakomelingen ontstaan vormen een randgeval. Ook alloploïdie (het ontstaan van polyploïde organismen door samenvoeging van genomen van twee verschillende soorten) is te zien een vorm van transgenese. Tenslotte is ook horizontale genoverdracht (HGT, zie het betreffende lemma) een vorm van (natuurlijke) transgenese. Hybridisatie en horizontale genoverdracht zijn belangrijke mechanismen voor evolutionaire innovaties.
Transgenese van planten wordt traditioneel uitgevoerd met behulp van de bacterie Rhizobium radiobacter (beter bekend onder de oude naam Agrobacterium tumefaciens), een plant-pathogene bacterie die kroongallen veroorzaakt. De bacterie gebruikt bij de infectie een plasmide (het tumor-inducerend plasmide, Ti-plasmide). Virulentiegenen die op dit plasmide liggen kunnen een stuk vreemd DNA introduceren in het genoom van de plant. Van deze eigenschap maakt men gebruik bij de transgenese. Door bepaalde genen mee te geven met het overgedragen DNA (T-DNA) wordt de plant genetisch gemodificeerd.
Tegenwoordig vindt plantenveredeling ook plaats door middel van genoomcorrectie (bijvoorbeeld met CRISPR-Cas9). Hierbij is niet altijd sprake van transgenese. Er is veel discussie over de vraag of deze nieuwe techniek opgevat moet worden als genetische modificatie, zeker als er slechts veranderingen aangebracht worden die vallen binnen de natuurlijke variatie van de plant.
