Ongedifferentieerde of gedeeltelijk gedifferentieerde cel; cel waarvan het lot nog niet is vastgelegd; cel die nog kan veranderen in één of meerdere celtypen
Het menselijk lichaam bestaat uit een beperkt aantal discrete celtypes, ongeveer 225. Bijvoorbeeld in de lever vinden we hepatocyten, Kupffercellen, sinusoïdale endotheelcellen, stellate levercellen en lymfocyten. Elk van die cellen is gespecialiseerd in een bepaalde functie.
De 225 celtypes zijn door celdeling ontstaan uit één oercel, de bevruchte eicel (zygote). Deze cel bezit de potentie om tot alle andere lichaamscellen te differentiëren en heet dan ook totipotent. Dit geldt ook voor de eerste blastomeren. In de blastula is echter al een taakverdeling opgetreden tussen de inwendige celmassa waaruit het embryo groeit (de embryonale stamcellen) en de trophoblastcellen die extra-embryonale weefsels vormen, o.a. de placenta.
Een stamcel die niet alle maar wel een groot aantal andere celtypes kan vormen noemt men pluripotent. Zulke cellen kunnen zich vaak nog differentiëren in ectoderm, endoderm of mesoderm. Multipotente stamcellen zijn in hun mogelijkheden beperkt tot één kiemblad. Verder kent men unipotente stamcellen (“voorlopercellen”) die via voortdurende deling één bepaald celtype maken.
Veel weefsels (met name epitheel zoals de darmwand) worden onderhouden doordat behalve de gedifferentieerde cellen ook de stamcellen van dat weefsel in het volwassen lichaam bewaard blijven. Bijvoorbeeld darmcellen (enterocyten) worden voortdurend gemaakt in een holte tussen de darmvilli. Zelfs de hersenen blijken zulke cellen te hebben.
Het verkrijgen van een bepaalde identiteit (celdifferentiatie) is een uitermate complex proces samengevat als epigenetica, dat nog niet goed begrepen is. Als een cel eenmaal een identiteit gekregen heeft is dat meestal niet meer terug te draaien, tenzij met speciale behandelingen. Dit is een actief onderzoeksveld in de stamcelbiologie.
