Uitsterven; verdwijnen van alle individuen van een soort zonder ooit weer als dezelfde soort terug te keren
Waarom soorten uitsterven is een van de grootste raadsels van de evolutie. Veranderingen in het klimaat zijn belangrijk, maar veel soorten zijn uitgestorven terwijl het klimaat ogenschijnlijk niet veranderde. Een tweede reden kan gelegen zijn in de concurrentie met een andere soort, na een invasie of migratie. Ook nieuwe ziekteverwekkers kunnen een rol spelen. Een derde groep verklaringen legt de nadruk op fragmentatie van de populatie, genetische erosie en inteeltdepressie. Ongetwijfeld spelen al deze factoren een rol, in onderlinge interactie en voor elke soort met een ander relatief belang. De vraag waarom een soort niet in staat was zich aan te passen of naar elders te migreren is moeilijk te beantwoorden.
Extinctie wordt kwantitatief uitgedrukt als “uitsterfkans”. Deze bedraagt gemiddeld over de hele aardgeschiedenis 0,1 tot 1 soort per 1000 soorten per 1000 jaar. Maar van tijd tot tijd waren er massa-extincties, d.w.z. meer dan 75% van de soorten stierf uit. De “grote vijf” zijn:
1. Einde Ordovicium (444 miljoen jaar (Ma) geleden)
2. Einde Devoon (359 Ma)
3. Einde Perm (252 Ma)
4. Einde Trias (201 Ma)
5. Einde Krijt (66 Ma)
De moeder aller uitstervingen is die aan het einde van het Perm toen 96% van alle in zee levende soorten uitstierf. De uitsterfgolf aan het einde van het Krijt (ook genoemd de K-Pg-overgang) is bekend vanwege de inslag van een meteoriet, wat bijdroeg aan het uitsterven van de laatste dinosauriërs.
Onder invloed van de mens is de uitsterfkans nu gestegen tot 1000, wellicht 10.000 maal de achtergrondwaarde.
