Trends in de evolutie van soorten die leven in geïsoleerde gebieden, met name dwerggroei en reuzengroei
Eilandfauna’s laten allerlei trends zien die zeer goed beschreven zijn in de fossiele gegevens en zich voordoen op alle eilanden ter wereld. De lichaamsgrootte neemt zowel toe als af: reuzenschildpadden op de Galapagos, dwergolifanten op Malta, reuzenslaapmuizen op Mallorca, dwergnijlpaarden op Kreta, enzovoorts.
Deze trends in lichaamsgrootte gaan gepaard met een groot aantal veranderingen in onderdelen van het skelet. Alexandra van der Geer geeft in het boek “Hoe dieren op eilanden evolueren” daarvan de volgende opsomming:
- verkorting van de poten
- vergroeiingen van de beenderen van de ledematen
- toename in de lengte van de kiezen
- dikker glazuur op de kiezen
- minder kiezen
- toename van de zijdelingse beweeglijkheid van de onderkaak
- vereenvoudiging van het gewei
Meestal wordt gesteld dat grote dieren kleiner worden als aanpassing aan verminderde voedselbeschikbaarheid en kleine dieren groter vanwege het ontbreken van predatoren. Maar niet alle diergroepen houden zich eraan; zo vind je bij knaagdieren vaak reuzengroei maar bij spitsmuizen nooit.
Ook de homininen zijn onderworpen geweest aan eilandregels, getuige de dwerggroei van de Floresmens en Homo luzonensis. Welk mechanisme de verandering van lichaamsgrootte veroorzaakt heeft is echter niet duidelijk. Mogelijk was de afscheiding van groeihormoon door de hypofyse verminderd. Maar de Floresmens heeft ook kenmerken van pedomorfose, dus de oorzaak zou ook in de ontwikkeling kunnen liggen. Bij de bewoners van Rampasasa, een dorp op het Indonesische eiland Flores, die niet langer zijn dan 1.45 m, is vastgesteld dat meerdere loci in het genoom tekenen vertonen van positieve selectie voor kleine lichaamsgrootte.
