Experiment waarin geanalyseerd wordt hoeveel middelen de deelnemers aan een bepaald project bereid zijn bij te dragen aan het algemeen belang
Middelen die de deelnemers aan een operatie in gezamenlijkheid besteden heten in de economie collectieve goederen. Hoe groot is de bereidheid is om geld te steken in collectieve goederen, d.w.z. in samenwerking? Het spel (Engels: ”Public Goods Game”) wordt gebruikt om te analyseren welke factoren die bereidheid beïnvloeden.
Alle deelnemers krijgen een som geld waarvan ze een deel in de collectiviteit kunnen steken. Het totaal van de collectieve goederen wordt vermenigvuldigd met een bepaalde factor en het resultaat vervolgens gelijkelijk uitbetaald aan de deelnemers. De deelnemers weten niet wat de anderen inzetten.
Stel dat er vijf deelnemers zijn die elk € 100,- krijgen en de vermenigvuldigingsfactor is 1,5. Als iedereen zijn volledige som inzet gaat elke deelnemer met € 150,- naar huis. Dat is de ideale uitkomst voor het algemeen belang. Maar als één van de deelnemers uitsluitend kijkt naar zijn privébelang en niets inlegt, terwijl de anderen hun € 100,- inleggen, krijgen de vier braven elk € 120,- terwijl de bedrieger naar huis gaat met € 220,-. Als elke deelnemer deze afweging maakt, sneeft het algemeen belang.
Het spel illustreert dat het moeilijk is om collectieve goederen te genereren als het privébelang voor een individuele deelnemer een betere uitkomst geeft. Het resultaat is vergelijkbaar met de tragedie van de meent. Toegepast op de evolutiebiologie leren we dat samenwerking niet gemakkelijk zal evolueren als een bedrieger mee kan liften op de collectieve goederen zonder erin te investeren. Vandaar dat het voor een duurzame symbiose nodig is dat bedriegers herkend en gestraft kunnen worden.
