Neologismen

Instituut voor de Nederlandse Taal (2020)

Gepubliceerd op 07-04-2020

digitaal

betekenis & definitie

geheugenverlies dat ontstaat doordat iemand geheel en al vertrouwt op digitale hulpmiddelen en daardoor zijn hersen niet meer traint om zaken te onthouden

Melkert zet coalitie met eis op scherp Door een onzer redacteuren DEN HAAG, 19 FEBR. PvdA- fractievoorzitter Melkert heeft de verhoudingen in de coalitie op scherp gezet door aan te kondigen de begrotingsregels aan de kant te willen schuiven als de voorlopige, sombere ramingen voor de economische groei in dit en volgend jaar uitkomen. Volgens Melkert, die zijn uitspraken deed op een partijbijeenkomst in Amersfoort, "zou het van wijsheid getuigen als het kabinet de komende maanden openstaat voor een beperkte bijstelling van de paarse begrotingsregels". Uit nog vertrouwelijke ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) blijkt dat de uitgavenmeevaller voor dit jaar 'slechts' 2 miljard gulden zal bedragen. De economische groei zal dit en komend jaar waarschijnlijk dalen naar tussen de 2,75 en de 3 procent per jaar. De afgelopen jaren bedroeg de groei bijna 4 procent. Dit betekent dat er te weinig geld is om aan de wensen van diverse departementen tegemoet te komen. Voor 2002, het laatste jaar van Paars II, resteert naar verwachting ook een uitgavenmeevaller van zo'n 2 miljard, maar als de inflatie tegenvalt en de lonen bij de overheid hoger uitvallen dan geraamd, kan dat overschot vrij makkelijk omslaan in een tekort. Dan zal er wellicht bezuinigd moeten worden. Morgenmiddag stuurt het CPB de definitieve ramingen voor het lopende en het komende begrotingsjaar naar het kabinet. Aan de hand van de bevindingen van de commissie-Van Rijn wil de PvdA veel investeren in arbeidsmarktknelpunten in de zorg, het onderwijs en bij de politie. De PvdA is bereid daarvoor de strikte scheiding tussen inkomsten en uitgaven open te breken. Aan de inkomstenkant van de begroting bedragen de meevallers dit en volgend jaar naar verwachting ruim 10 miljard gulden. VVD-fractievoorzitter Dijkstal dreigde enkele weken geleden met een kabinetscrisis, als PvdA en D66 zouden tornen aan de zogenoemde Zalmnorm. D66-leider De Graaf is niet te spreken over de 'digitale discussie' tussen enerzijds investeren (PvdA) en anderszijds de begrotingsregels (VVD). De Graaf: "We moeten constructief overleggen over 'Van Rijn' én over de regels, we hebben geen redelijk alternatief." De beide vice-premiers Jorritsma (VVD) en Borst (D66) gaven afgelopen zondag in het televisieprogramma Buitenhof aan te rekenen op de creativiteit van minister Zalm. Borst (Volksgezondheid) herhaalde haar eerder geuite dreigement dat zij zal opstappen als er geen extra geld voor de zorg beschikbaar komt. Zij suggereerde "langs fiscale weg" of door "grootschalige aflossing van de staatsschuld" meer geld vrij te maken voor de zorg. Jorritsma benadrukte echter dat de begrotingsafspraken gemaakt zijn door alledrie de coalitiepartijen. "Dat is de kern van het regeerakkoord", aldus Jorritsma. Zij gaf wel aan dat er wellicht extra ruimte voor nieuwe uitgaven te vinden is door vroegere uitgaven tegen het licht te houden. Een van de manieren om extra geld vrij te maken voor onderwijs, zorg en veiligheid is andere departementen te laten bezuinigen. Minister Vermeend (Sociale Zaken) rekent op last van minsiter Zalm zijn eigen begroting minutieus door op zoek naar extra geld. Door de aanhoudend hoge economische groei zijn subsidies voor onder meer Melkert-banen en reïntegratie van werklozen minder urgent geworden. Naar verluidt kan zo maximaal 1,5 miljard gulden worden 'vrijgespeeld'.
NRC Handelsblad (http://www.nrc.nl/),

Jeugd gebruikt pc voor spelletjes Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau staan er gemiddeld minder computers thuis bij allochtone scholieren. Op deze zonnige middag zit Miguel (16) niet achter zijn computer te chatten met vrienden, maar trapt tegen een bal op een betonnen veldje in de Amsterdamse Bijlmer. De kans is groot dat de personal computer nu toch wordt bezet door zijn zusje, zegt hij. Het is regelmatig vechten om de enige computer in het huis van de havo-4 leerling. Miguel gebruikt zijn computer vooral voor zijn hobby's. Onderdelen voor zijn brommer koopt hij op internet. De modelauto's die hij zelf in elkaar zet, verkoopt hij ook via de digitale weg. Voor school? ,,Nee, nooit voor huiswerk," zegt de havoleerling. ,,Ja, toch wel, alleen als ik uittreksels van boeken nodig heb". Miguel is met zijn pc-gebruik een doorsneeleerling volgens het onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Zijn vriend Guoffan(17) des te minder. Guoffan, een Surinaamse Nederlander, hoort bij de drie procent van alle leerlingen die thuis niet over een personal computer beschikt, en 12 procent van Surinaamse kinderen zonder pc. Van zijn Turkse en Marokkaanse leeftijdgenoten is 15 procent niet digitaal. Guoffan, die detailhandel heeft gedaan en nu in een winkel staat, voelt geen gemis. Heel soms doet hij er spelletjes op bij vrienden, maar om zo'n ding thuis te hebben? ,,Ik heb het niet nodig," zegt Guoffan. Pc's en internet zijn niet meer weg te denken uit het leven van de leeftijdgenoten van Miguel en Guoffan. Ze hebben bijna allemaal een computer en hun digitale vaardigheden doen ze op al spelenderwijs achter de pc van hun ouders. Volgens het SCP zijn ze de afgelopen jaren steeds digitaler geworden. Hun sociale contacten onderhouden ze per e-mails, ontspanning vinden ze bij spelletjes. Naar hun eigen zeggen zijn ze ook steeds vaker gaan werken met tekstverwerker en tekenprogramma's. Tegen de samenstellers van het rapport Van huis uit digitaal; verwerving van digitale vaardigheden tussen thuissituatie en school zeggen ze dat in de afgelopen jaren ook hun vaardigheden zijn toegenomen. Vooral leerlingen uit de hogere schooltypen achten zich vaardiger dan hun leeftijdgenoten uit lagere schooltypen, meisjes en allochtone kinderen. ,,De computer wordt thuis door iedereen voor van alles gebruikt", zegt G. Ernst-Geerdink. Zij heeft twee kinderen, een dochter zit in de zesde, de zoon in de vierde klas van het vwo. ,,Mijn dochter zit veel op de computer om allerlei werkstukken te maken en ook mijn zoon begint hier nu mee", vertelt Ernst-Geerdrink. Zij vindt het belangrijk voor de ontwikkeling van haar kinderen dat ze goed leren om te gaan met de computer. Haar man geeft ze af en toe wel een tip, maar verder leren ze het meest door het zelf uit te zoeken, zegt zij. Minder blij is ze als ze chatten. Volgens J. de Haan, een van de samenstellers van het SCP-rapport is echter geen reden voor angst voor negatieve gevolgen door toegenomen digitalisering. ,,Het computergebruik gaat ten koste van hun tv-tijd," zegt De Haan. Volgens hem hebben kinderen computers probleemloos weten te integreren in hun leven. Chatten en e- mailen gaan ook niet ten koste van echte contacten met vrienden. Het rapport meldt niets over het bezoeken van sites met pornografische, racistische en gewelddadige inhoud. De bevindingen van de samenstellers van het SCP-rapport over het computergebruik op scholen zijn teleurstellend. In de kabinetsperiode van Paars II is ruim een miljard euro besteed aan de invoering van ICT in het onderwijs, maar die investeringen hebben onvoldoende rendement als het gaat om het bijbrengen van digitale vaardigheden, concluderen de onderzoekers. In de lessen wordt zelden gebruik gemaakt van computers. Het computergebruik op school verschilt dan ook nauwelijks van het 'thuisgebruik', met als gevolg dat de achterstand die meisjes en allochtone leerlingen hebben, niet wordt verholpen. Kleinere scholen beschikken relatief om meer computers dan grote scholen met 1.000 of meer leerlingen. De 'kleintjes' weten ook vaker via bedrijven aan pc's te komen. Op openbare scholen ligt het gemiddeld aantal leerlingen per computer gunstiger dan op bijzondere scholen. Ook de gebruiksmogelijkheden buiten de lessen zijn groter op openbare scholen, die ook vaker een helpdesk hebben. Op het 'zwarte' Zuiderparkcollege in Rotterdam-Zuid, een vmbo-college met 1535 leerlingen, moeten acht leerlingen een computer delen. ,,De vaardigheden van de leerlingen hier zijn beter dan die van de gemiddelde docent," zegt directeur S. Clancy. Volgens hem zitten veel leerlingen te chatten en bekijken ze vieze plaatjes op internet. Daarom heeft de school laatst een peperdure cyberpatrol aangeschaft om restricties op die sites te zetten. ,,Als je ze vraagt 'zoek eens op wanneer Willem van Oranje is vermoord', hebben ze daar veel meer moeite mee." ,,Een apart vak om instrumentele vaardigheden bij te brengen lijkt steeds minder noodzakelijk", zeggen de onderzoekers doelend op het vak informatiekunde. Net als de onderzoekers pleit Clancy voor praktisch gebruik van de computers als middel voor het uitvoeren van opdrachten of bijvoorbeeld Engelse taallessen geven met de computer nog niet haalbaar is. ,,Daarvoor hebben we nu gewoon veel te weinig computers. Bovendien heb je daarvoor bepaalde software nodig die denken en handelen integreert en ook nog eens toetst aan het eind van de les. Die programma's moeten bij het niveau van de leerlingen passen, want als er van die moeilijke softwaretaal instaat, haken ze gelijk af" Leerlinge Tanuska (17) heeft drie emailadressen en een website. Zij vindt het eigenlijk niet nodig dat de school veel geld uitgeeft aan computers. ,,Die dingen die je hier leert, kun je ook gewoon thuis leren", zegt zij. Maar net als haar klasgenoten vindt zij dat computers geïntegreerd moeten worden in het onderwijs. Met computer werken is gewoon veel makkelijker, en leuker, zeggen ze. ,,Veel beter dan lezen en schrijven. Of leren uit een boek, volgens Madhavi.
NRC Handelsblad (http://www.nrc.nl/),