Deze gedachte werd in het lat. uitgedrukt door eventus stutorum magister est, mlat. stutus damnatus maiori cedithonori.
Het spreekwoord komt in het Mnl. nog niet voor; wèl de verbinding scade ende scande naast sonde ende scande. Het eerst vindt men het spreekwoord bij Campen, 17: Men moet wys worden, het sy met schade oft met schande; Servilius, 252*: Men moet leeren met scade of met schande; Sart. 1,4,52: Men leert niet dan met schade of schande; Goedthals, 57; Idinau, 173; Cats II, 280:De schade die men lijt, de schande die men vreest,
Maeckt plompe sinnen sneegh, en wet een domme geest.
De Brune, 327; 477; Tuinman II, 174: Men moet leeren met schade, en met schande; Adagia, 48: Met schande ofte met schaede worden wy weys, quae nocent docent; Harreb. II, 240; Afrik. deurskade en skande word mens wys; Suringar, Erasmus CXI; Wander IV, 44; voorZuid-Nederland vgl. Antw. Idiot. 1059: ge moet leeren met schade ofmet schand; fri. me moat leare mei skea en mei skande.
