Etherische olie uit aromatische planten beïnvloedt de GABA-neurotransmitter, die werkt op het centrale zenuwstelsel en een kalmerende en rustgevende werking geeft.
Geuren hebben een sterke invloed in ons dagelijks leven onder andere omdat ze specifieke gevoelens kunnen oproepen. Al eeuwenlang wordt etherische olie uit aromatische planten gebruikt om angstgevoelens of stress te verminderen. De neurotransmitter GABA speelt hierin een belangrijke rol.
GABA (gamma-aminoboterzuur) is de belangrijkste remmende neurotransmitter in het centrale zenuwstelsel en heeft een kalmerende en rustgevende werking. Neurotransmitters zijn de boodschapperstoffen die communicatie tussen de verschillende neuronen mogelijk maken.
In de hersenen is het uitgangspunt dat er een balans is tussen stimulerende en remmende neurotransmitters. Wanneer er overactiviteit in de neuronen ontstaat, herstelt GABA de natuurlijke balans door de overactieve neuronen in hun werking te remmen.
Door GABA wordt een angstimpuls van de ene hersencel naar de andere overgebracht. Het gaat hierbij met name om drie hersengebieden: de amygdala, de hippocampus en de prefrontale cortex. Deze gebieden vormen het ‘angstcircuit’ in de hersenen.
De emotionele informatieverwerking vindt plaats in de amygdala. Als je gevaar of angst beleeft wordt de informatie daarover allereerst op die plaats in de hersenen verwerkt. Vervolgens geeft de hippocampus er betekenis aan. Bij angst lijkt de verbinding tussen de hypothalamus, de hypofyse en de bijnierschors in de war te zijn.
Etherische olie beïnvloedt GABA-neurotransmitter
In een onderzoek is gekeken naar de effecten van 38 verschillende etherische oliën op het GABA-systeem. Bij inhalatie blijken deze een gunstig effect op het GABA-systeem te hebben en ze kunnen daarom worden ingezet bij angsten of stress.
Met name lavendel, geranium, zoete sinaasappel, lemongrass en eucalyptus laten gunstige effecten zien in klinische studies bij pre- en postoperatieve stress, angst rondom de bevalling en als aanvullende therapie bij de behandeling van angststoornissen.
In verschillende dierstudies lieten etherische oliën soortgelijke effecten zien als benzodiazepines, dat zijn medicijnen met een sterke rustgevende en ontspannende werking die overeenkomt met GABA.
Omdat er een grote verscheidenheid was in de etherische olieconcentratie, aangebrachte hoeveelheid, blootstellingstijd en wijze van toediening zijn verdere studies nodig om de toepassing van etherische oliën die via inhalatie worden toegediend voor angstgerelateerde situaties te bevestigen.
Etherische olie verhoogt energiepeil post-Covidpatiënten
Een groot aantal patiënt herstelt niet volledig nadat ze COVID hebben gehad. Ze blijven klachten houden zoals hoofdpijn, vermoeidheid, last van de ademhaling en hoge bloeddruk.
Uit een dubbelblind en placebogecontroleerd onderzoek met veertig post-Covidpatiënten bleek dat hun energiepeil toenam door dagelijks het aroma van etherische oliën te inhaleren. Het waren patiënten die na minstens vijf maanden na een COVID-19-infectie nog steeds niet helemaal de oude waren.
De deelnemers in de interventiegroep kregen een 15ml-flesje met een mix van etherische oliën van kruidnagel, boswellia, tijm en sinaasappelschil. De etherische oliën van tijm en kruidnagel werden bereid via stoomdestillatie. Die van wierook werd bereid via hydrodestillatie van de hars. De etherische sinaasappelolie werd verkregen via koude persing uit de schillen van de vrucht.
De placebogroep kreeg een 15ml-flesje met geurloze kokosolie. Alle deelnemers kregen de opdracht om 4 druppels van het meegeleverde flesje olie op een geurteststrip te doen. Ze moesten de geur elke ochtend en avond in totaal 15 minuten blijven inademen. Ze haalden hierbij diep adem en hielden de teststrip binnen 5 cm van hun neus.
Na twee weken was er sprake van minder vermoeidheid volgens de multidimensional fatigue symptom inventory. Vooral de mentale vermoeidheid was afgenomen. Ook de scores voor algemene vermoeidheid, globale vermoeidheid, ‘gedragsvermoeidheid’ en vitaliteit waren duidelijk beter.
Deelnemers aan dit onderzoek waren vrouwen. Van hen is bekend dat ze meer vermoeidheid ervaren dan mannen, bij meerdere subtypes van vermoeidheid. Daarom zijn deze bevindingen mogelijk niet generaliseerbaar naar mannen.
Etherische oliën hebben antivirale effecten
Literatuuronderzoek naar de antivirale effecten van etherische oliën en hun chemische bestanddelen geeft aan dat ze mogelijk een leidende rol kunnen spelen bij de ontwikkeling en het ontwerp van middelen tegen COVID-19.
Essentiële oliën kunnen namelijk makkelijk het virusmembraan binnendringen en daardoor membraanverstoring veroorzaken. Ook hebben deze oliën een opmerkelijk vermogen om virusaanhechting en replicatie te remmen. Daarnaast hebben etherische oliën een sterke neiging om de cytokinestorm die wordt gegenereerd tijdens SARS-CoV-2-infectie te onderdrukken en dus de alveolaire ontsteking te remmen. Bovendien remmen deze essentiële oliën de rekrutering van macrofagen naar de beschadigde plaats.
Positief effect op darmmicrobioom
Etherische oliën en hun bestanddelen hebben een positief effect op het darmmicrobioom en de potentie ontstekingen te verminderen. Dit concludeerden wetenschappers op basis van een review.
De oliën blijken de productie van zuurstof- en stikstofradicalen te verminderen. Daarnaast remmen ze de productie van nuclear factor kappa-B, een eiwitcomplex dat de expressie van genen beïnvloedt, die betrokken zijn bij de vorming van pro-inflammatoire cytokinen.
Veel gebruikte etherische oliesoorten zijn: Thymus vulgaris, Citrus aurantium, Piper nigrum, Nigella sativa, Zingiber officinale, Coriandrum sativum, Origanum vulgare, Mentha piperita, Rosmarinus officinalis, Foeniculum vulgare en Lavandula augustifolia. Deze oliën zijn in staat zogenaamde lipopolysaccharidenproducerende bacteriën in toom te houden.
Wat is etherische olie?
Etherische olie wordt ook wel aromatische olie, essence of essentiële olie genoemd. Het is een mengsel van geurstoffen uit de bloesem, vrucht, bladeren, schil, schors of het zaad of hout van planten, bloemen, kruiden of vruchten.
Vanwege de hoge prijzen van uit planten gewonnen etherische oliën, worden ook oliën met door de mens gemaakte ingrediënten op de markt gebracht of worden oliën verdund. Vaak wordt voor deze producten de term ‘geurolie’ of ‘parfumolie’ gebruikt.
Meestal bevat een plant niet meer dan 1% etherische olie, maar bij nootmuskaat en kruidnagel is dat meer dan 10%.
Etherische oliën bevatten geen vet. Ze worden oliën genoemd omdat ze niet oplosbaar zijn in water. Ze zijn vloeibaar op kamertemperatuur, verdampen snel bij verhitting en zijn vaak brandbaar. Ga er dus voorzichtig mee om.
Welke soorten zijn er?
Er zijn drie verschillende soorten etherische olie:
cultivar, dit zijn gecultiveerde, gekweekte planten,
wild, dit wil zeggen dat het plantenmateriaal in het wild is verzameld,
bio, dit geeft aan dat een olie biologisch is gecertificeerd.
Wat zit er in etherische olie?
In etherische olie kunnen allerlei verschillende geurstoffen zitten. Bekende voorbeelden zijn: limoneen, linalool, geraniol en citronellol. Elke soort olie heeft een unieke geur. Dit komt doordat de geur niet alleen afhangt van de soort plant die gebruikt is, maar ook het productieproces, de regio waar de plant vandaan komt, en het moment van de oogst invloed hebben op de geur.
Etherische oliën kunnen worden gebruikt als:
Luchtverfrisser: door etherische olie te laten verdampen in een ruimte. De verdampte olie verspreidt een aangename geur, maar is ook een bron van schadelijke, vluchtige organische stoffen (VOS). Als je wel een lekkere geur in huis wilt, maar liever geen etherische oliën gebruikt, zijn gedroogde kruiden of citrusschillen een alternatief.
Persoonlijke verzorgingsproducten: bijvoorbeeld zelf een massage- of badolie maken door een paar druppels etherische olie toe te voegen aan een basisolie. Het is niet aan te raden etherische olie direct op de huid aan te brengen, wantt dit kan leiden tot allergische reacties.
Was- en reinigingsmiddelen: zelfgemaakte reinigingsproducten zijn vaak op basis van water en azijn. Om het schoonmaakmiddel een aangename geur te geven wordt er etherische olie aan toegevoegd.
Bij aromatherapie: als een vorm van kruidengeneeskunde.
Bestrijdingsmiddel. Bepaalde etherische oliën mogen worden gebruikt als bestrijdingsmiddel.
Aromastof.
Een aantal vastgestelde etherische oliën mag als aromastof aan voedsel worden toegevoegd. Deze zijn te koop als ‘levensmiddelenaroma’ en hebben vaak een E-nummer. Levensmiddelenaroma’s moeten aan andere kwaliteitseisen voldoen dan etherische olie. Etherische olie is overigens, behalve als het als levensmiddelaroma is toegestaan, absoluut niet bedoeld om op te eten of te drinken. Dit is schadelijk voor je gezondheid.
Schadelijke stoffen
Etherische oliën kunnen zowel synthetische als natuurlijke grondstoffen bevatten, die zeer schadelijk kunnen zijn, bijvoorbeeld D-limoneen. Dit is een bestanddeel van synthetische citroen- en dennengeur en wordt vaak gebruikt als geurstof in olie. Maar het kan reageren met ozon in de lucht en zo vrij zwevende deeltjes vormen die schadelijk zijn gebleken voor hart en longen.
Ook zijn sommige mensen allergisch voor een specifieke geurstof en reageren ze op die bepaalde geurstof met huiduitslag, jeuk, bultjes of geïrriteerde slijmvliezen. Het risico op een allergische reactie kan soms toenemen als de olie veroudert. Dit geldt bijvoorbeeld voor linalool, limoneen, geraniol en citronellol. De kwaliteit en samenstelling van etherische oliën kan door licht, warmte en zuurstof worden aangetast.
Vanwege hun natuurlijke oorsprong worden etherische oliën, die sterk geconcentreerd zijn, vaak ten onrechte als ongevaarlijk beschouwd. Bij sommige oliën kan in zeldzame gevallen alleen al het inademen van geurstoffen tot allergische reacties leiden.
Pas op met toepassen van etherische oliën bij baby’s en houd deze oliën altijd buiten het bereik van kinderen.
