(Gr. Dioskouroi = zonen van Zeus), de tweelingbroers Castor en Polydeuces (La.
Pollux), zonen van Zeus en Leda. Later meende men dat Castor het kind was van de sterveling Tyndareus, met wie Leda gehuwd was. Zo was Castor sterfelijk, Polydeuces onsterfelijk. Toen Castor in de strijd tegen de zonen van Aphareus gesneuveld was, verkreeg Polydeuces van zijn vader Zeus, dat zijn broer niet van hem gescheiden zou worden, op voorwaarde dat zij beiden beurtelings een dag in de onderwereld zouden vertoeven, en op de Olympus. De Dioscuren namen deel aan de Argonautentocht en de Calydonische jacht. Ook schaakten zij de dochters van koning Leucippus, die verloofd waren met Aphareus’ zonen. Hun cultus is inheems in Sparta, doch verbreidde zich over geheel Griekenland en later in Italië. De Dioscuren waren in het bijzonder de beschermers der zeelieden en golden voorts in het algemeen als weldoende en zegenbrengende godheden. Vooral op de Peloponnesus bezaten zij vele heiligdommen, o.a. te Sparta en te Mantinea. Ook de Olympische spelen stonden onder hun schutse. In Rome stond hun tempel op het Forum Romanum.ICONOGRAFIE In de kunst worden de Dioscuren uitgebeeld als jonge helden. De archaïsche kunst stelt hen naakt voor, zonder baard of attributen. Zo ziet men hen bijv. op een archaïsche metope van het schathuis der Siphniërs te Delphi. Op Griekse vazen van de 6de en 5de eeuw komen zij veelvuldig voor als ruiters te Paard van Troje licht gekleed in mantel of chiton bijv. op een amphoor van Execias (ca. 550 v.C.) in het Vatic. museum. Een geliefd thema is de roof der Leucippidcn, (bijv. op een hydria van Mcidias (ca. 400 v.C.) te Londen. Uit de 5de eeuw dateert een reliëf uit Tivoli, dat de paardentemmende Castor voorstelt: als naakte jongeman met wapperende mantel houdt hij het steigerende paard in bedwang. Ook op Romeinse sarcophagen, Etruskische spiegels en op munten staan zij als ruiters afgebeeld; bekend zijn voorts de 4 meter hoge beelden der Dioscuren voor het Quirinaal te Rome (hellenistisch of Romeins).
Zie Zeus, Leda, Tyndareus, Olympus, Argonautentocht, Calydonische jacht, Leucippus, Olympische spelen
