Sluizen. Ter plaatse van een al in de 12de eeuw in de Gouwe gebouwde keersluis ligt nu de door de firma Gebr.
Blanken aangelegde Donkere Sluis (Dubbele Buurt ong.) uit 1778, met kruisende deuren.De Amsterdamsche Sluis in de Gouwe (ter hoogte van de Turfmarkt) is een uit 1436 stammende en in 1873 herbouwde keersluis. Om het dichtslibben van de haven te voorkomen, werd in 1615 de Havensluis (Westhaven ong.) aangelegd. De in 1763-'64 gebouwde Mallegatsluis (bij Veerstal 9-13) verving een verder westelijk gelegen sluis uit 1577; twee gevelstenen in Lodewijk XV-stijl wijzen hierop. Na de openstelling voor alle scheepsverkeer in 1795 heeft men de sluis in 1884 gerenoveerd. Het huidige uiterlijk met elektrische hefdeuren kreeg de sluis bij de laatste verbouwing in 1941-'42, toen ook het dienstgebouwtje werd toegevoegd. De sluiswachterswoning (Veerstal 9-13) uit 1763 is een wit gepleisterd herenhuis met een lage verdieping.
De voorm. Stolwijkersluis (bij Gouderaksedijk 14), een uit 1799-1800 daterende gekoppelde schutsluis in de Gouderaksedijk, is nu met een stalen damwand afgesloten.
Het schutsluiscomplex in de Hollandse IJssel (bij Goejanverwelledijk 16) werd in 1860 opengesteld en staat bekend als de Waaiersluis. De sluis heeft houten waaierdeuren en in beide sluishoofden een stel ebdeuren en een stel vloeddeuren. Bij de verhoging van de werken in 1920 zijn tevens enkele dienstgebouwen vernieuwd. In het Gouwekanaal ligt de in 1931-'32 aangelegde Julianasluis (bij de Kanaaldijk), bestaande uit een schutsluis met roldeuren en bijbehorende portaalkraan, een sluiskantoor, en twee (vernieuwde) stalen ophaalbruggen met brugwachtershuisjes (1932). Tussen deze sluis en de Hollandse IJssel ligt het in 1932-'33 gebouwde Mr. P.A.
Pijnacker Hordijkgemaal (Schielands Hoge Zeedijk 71), met stalen vensters en een nog steeds werkende dieselpompinstallatie van Werkspoor. De Ir. De Kock van Leeuwensluis (bij Nieuwe Gouwe O.Z. la) werd in 1940-'42 gebouwd met een schutsluis en een keersluis annex spuisluis-inlaatsluis met roldeuren. De schotbalkenloods dient nu als sluiswachtersonderkomen.
