De Burcht (Burgsteeg ong.) is een mottekasteel bij de plaats waar de Oude en de Nieuwe Rijn samenvloeien. Ter plaatse van twee houten voorgangers bouwde men begin 13de eeuw (rond 1203) een ringmuur met weergang.
Deze werd opgetrokken met hergebruikte tufsteen, maar door herhaalde herstelwerkzaamheden bestaat hij thans grotendeels uit baksteen. De Burcht was eigendom van de burggraaf, een functie die van 1339 tot 1525 werd bekleed door leden van de familie Van Wassenaer en van 1525 tot 1651 door leden van de familie De Linge.
In 1652 kocht de stad de Burcht en voerde Arent van 's-Gravesande restauratiewerkzaamheden uit. Tevens bouwde hij in plaats van de poorttoren de huidige ingangspoort versierd met wapens (in 1686 vervangen door marmeren exemplaren).
In 1889-'93 werd de Burcht gerestaureerd onder leiding van D.E.C. Knuttel.
Bij de restauratie van 1970 zijn de vierkante woontoren en de waterput gedeeltelijk weer opgemetseld. Aan de voet van de burchtheuvel staat een 18de-eeuws ijzeren hek tussen twee in 1653 van de Visbrug overgebrachte 16de-eeuwse getorste zuiltjes met de wapens van Leiden en Rijnland.
De nieuwe toegangspoort de Burchtpoort werd in 1658-'59 gebouwd naar ontwerp van Pieter Post. Deze classicistische zandstenen poort wordt bekroond door twee ronde torentjes met kantelen en heeft in het midden een leeuw met stadswapen van de hand van Rombout Verhulst (1662).
Het smeedijzeren toegangshek dateert van 1702.
