Dalem. Dit ten oosten van Gorinchem aan de Merwede gelegen dijkdorp heeft vanaf 1453 tot Gelderland behoord, maar is in 1986 bij de provincie Zuid-Holland gekomen.
Dalem is samen met het Grote Wiel een beschermd gezicht.Het in 1801 opgetrokken neoclassicistische zaalgebouw van de Herv. kerk (Merwededijk 5) heeft een opengewerkte vierkante klokkentoren met kleine spits en bevat een preekstoel uit de bouwtijd. De van een vroeg-19de-eeuwse voorgevel voorziene forse pastorie (Merwededijk 6) gaat in de kern terug tot 1652. De voorm. openbare lagere school (Merwededijk 8) werd in 1836 gesticht door ambachtsheer J. Viruly. De zogeheten Ambtsluis (bij Merwededijk 8) kwam in 1600 tot stand als afwateringssluis voor een eventuele dijkdoorbraak stroomopwaarts. In 1814-'15 volgde de verbouwing tot inundatie- en uitwateringssluis voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie voor het inundatiegebied tussen Waal en Linge. De uit 1834 daterende hardstenen grenspaal op de Merwededijk draagt het opschrift ‘Visscherij Grens’.
