Gepubliceerd op 02-01-2020

Rijnhuizen in Nieuwegein

betekenis & definitie

(Edisonbaan 14). Omgracht buitenhuis, dat in het souterrain nog resten van het middeleeuwse kasteel bevat.

Het betreft, waarschijnlijk 15de-eeuws, muurwerk van een vierkante toren en aangebouwde woonvleugels. De kelders worden overspannen door troggewelven op gordelbogen.Het huidige, min of meer vierkante huis dateert uit 1637 en is in opdracht van Reynoud Tuyll van Serooskerken in een strakke classicistische stijl gebouwd. Het is sterk geïnspireerd op het Mauritshuis in Den Haag. Het huis heeft een omlopend schilddak met klokkentorentje en schoorstenen met siersmeedijzer. Een driehoekig fronton bekroont de middenpartij van de voorgevel. In de 18de eeuw is het huis nog op bescheiden wijze gemoderniseerd (onder meer de dakkapellen). Boven de ingang zit een fronton met een 18de-eeuws alliantiewapen.

De grote zaal op de hoofdverdieping heeft een plafond met omstucte balken uit het midden van de 17de eeuw. Op de wanden is onder meer een wandbespanning van geschilderd linnen aangebracht, voorstellende episodes uit het leven van Alexander de Grote. De bespanning werd in 1771 aangebracht en daarbij verknipt. Vermoedelijk is ze gemaakt naar kopieën van gobelins die de Franse schilder Charles le Brun ontwierp in de tweede helft van de 17de eeuw. De tuinkamer op dezelfde verdieping heeft wandschilderingen met onder meer vazen, bloemen en vogels, geïnspireerd op ontwerpen van Daniël Marot, maar vermoedelijk pas in het tweede kwart van de 19de eeuw aangebracht. Ze zijn in 1971 aan het licht gekomen en werden vervolgens gerestaureerd naar het voorbeeld van vergelijkbare schilderingen in kasteel Heemstede bij Houten.

Het voorplein wordt afgesloten door twee, in elkaars verlengde gelegen, 17de-eeuwse bouwhuizen met vierkante aanbouwen. Het toegangshek, waarvan de bakstenen pijlers met gebeeldhouwde, wapenhoudende leeuwen worden bekroond, is 18de-eeuws. In het begin van de 19de eeuw is de formele tuin veranderd in een landschapspark. In het park staat bij het Merwedekanaal een vierkant theehuis annex botenhuis met tentdak. Het dateert uit de 17de eeuw, maar men heeft het in 1884 vernieuwd.