Volkswoningbouw. Vroege voorbeelden van arbeiderswoningen in de binnenstad zijn de uit 1865 stammende, maar in 1888 ingrijpend verbouwde, arbeiderswoningen Badhuisstraat 2-14 en Achter de Muren Zandpoort 17-19 uit 1883, in opdracht van G.H.
Pieperiet. In 1883 kwamen in opdracht van de ‘Commissie tot opbouw en verbetering van Arbeiderswoningen’ de panden Bergpoortstraat 6-8 en 18-24 tot stand naar plannen van H. van Harte ten behoeve van de opzichters van de ijzergieterij Nering Bögel.
Dit complex bestond uit een rij eenlaags woningen met in het midden en op de hoeken grotere woningen. In chaletstijl uitgevoerd zijn de arbeiderswoningen Raamstraat 47-53 uit 1886 in opdracht van G.J.
Holleboom. Ook in de Ooster en Noorder Voorstad verrezen arbeiderswoningen, waaronder de afdakswoningen Ooievaarsstraat 27-61 uit 1888-'95, gebouwd door aannemer W.A.
Korteling, Tuinstraatje 1-15 uit omstreeks 1890 en de woningen aan de Brinkgreverweg 136-182 uit 1891 naar plannen van G. te Riele voor woningbouwvereniging ‘De Eendracht’. Na een rapport over de woningtoestand in 1894 werd de ‘Vereeniging tot verbetering van den Woningtoestand’ (VtV) opgericht en verscheen in 1895 op de hoek Lange Zandstraat en Sallandstraat naar plannen van J.A.
Mulock Houwer een aantal nog bestaande arbeiderswoningen. Pas in 1911 ontstond een eerste gemeentelijk uitbreidingsplan en verrezen de eerste arbeiderswijken, waaronder in 1914-'16 naar plannen van J.
Haga aan de Tabakswal en Enkstraat het Rode Dorp.
Dit werd gevolgd door de Burgemeestersbuurt (1918-'19) en complexen naar plannen van J.D.
Postma voor woningbouwvereniging ‘De Nijverheid’, te weten de Driebergenbuurt (1920-'21) en het Gerard ter Borchplein en omgeving (1924-'26). Het Hoornwerk werd in 1924 gebouwd naar plannen van W.P.C.
Knuttel door de VtV. Dezelfde combinatie had al na plannen uit 1919 in 1921-'23 het Knutteldorp (Bergweideplein e.o.) verwezenlijkt.
Dit vroege voorbeeld van sociale woningbouw van landelijke faam, in de vorm van een besloten tuindorp met poortwoningen, hoekwinkels, winkelgalerij, badhuis en jonggezellenhuis, is in de periode 1995-'97 dermate ingrijpend herbouwd dat het oorspronkelijke karakter volledig verloren is gegaan.
