Het stadsbeeld van Alkmaar wordt bepaald door diepe huizen, waarvan de oudste nog een 16de-eeuws houtskelet hebben en sommige een houten gevel.
Een goed voorbeeld is het met houtskelet uitgevoerde Huis met de Kogel (Appelsteeg 2; circa 1575), dat aan de grachtzijde een houten gevel bezit met op consoles uitkragende verdiepingen en een op balkkoppen uitkragende zolderverdieping. Ook Fnidsen 72 (rond 1600) heeft een houten gevel met overkragende verdiepingen aan de grachtzijde. Het met houtskelet uitgevoerde eenlaagspand Kanisstraat 1 (circa 1550) heeft een bakstenen tuitgevel met vlechtingen. De houten pui met consoles en luifel is deels gereconstrueerd bij een restauratie in 1928 (G. Vos). Het opvallende huis De Croon (Mient 31), gebouwd rond 1546 voor wijnkoopman Jacob Gerritsz Coren, ontleent zijn naam aan de in het fries aangebrachte keizerskroon van Karel V (geflankeerd door de wapens van Alkmaar en Hoorn).
De pilasters met verdiepte velden en nog niet stijlzuivere corinthische kapitelen zijn kenmerkend voor de vroege renaissance. Het fronton en de klauwstukken van de verhoogde halsgevel versierd met de beelden Geloof en Hoop zijn rond 1670 aangebracht in opdracht van lakenkoopman Daniël Niellius. Van de 18de-eeuwse pui is de puibalk vervangen bij een restauratie van het pand in 1926 (A.A. Kok).
Pilasters met verdiepte velden en vroegrenaissancistische medaillons heeft ook het Koning-Willemshuis (Pieterstraat 16; circa 1550). Bij een restauratie in 1899 door G. Looman en A.C. Bleijs is de trapgevel grotendeels vernieuwd, waarbij de huidige pui en twee beelden (Willem II en Floris V) zijn aangebracht. Het huis Kooltuin 29 is met jaartalankers gedateerd ‘1593’.
