De Waalse kerk (OZ Achterburgwal 159) is een driebeukige kerk met driezijdig gesloten koor. De Oude Walenkerk werd eind 15de eeuw gebouwd (gewijd 1496) als eenbeukige kloosterkerk voor de in 1409 gestichte congregatie van Paulusbroeders (franciscanen tertiarissen).
Vermoedelijk nog in de 15de eeuw verrees de noordbeuk.Na de Alteratie was het gebouw vanaf 1597 in gebruik bij Franstalige calvinisten, die waren gevlucht uit de Zuidelijke Nederlanden en Frankrijk. In 1616 kreeg de kerk galerijen en werd de ingang verplaatst naar Oude Hoogstraat 22. Daar staat een door Hendrick de Keyser vervaardigde maniëristische zandstenen poort met pilasters, een fries met ‘fleur de lis’ en het stadswapen in een gebroken fronton. De voorgevel van het schip heeft een classicistisch ingangsportaal uit 1647. De zuidbeuk werd in 1661 toegevoegd. Bij een ingrijpende opknapbeurt in 1890-'92 (J.W.
Meijer) werd de voorgevel vernieuwd en heeft men de galerijen in de zijbeuken verwijderd. Verder is de kerk gerestaureerd in 1990-'92 (C.O. Bouwstra).
Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf met trekbalken. Van de in de 17de eeuw ingebouwde galerijen resteert de westelijke galerij. De kerk bevat een marmeren gedenkplaat voor bioloog Johannes van Swammerdam († 1680). De orgelkast en enig pijpwerk uit 1680 van Nicolas l'Anglez werd door Christian Muller gebruikt bij de vergroting van het orgel in 1734. Het toen aangebrachte rugpositief is gesneden door Jan van Logteren. De luiken dateren van een restauratie in 1965.
