Dorp, ontstaan op een strandwal en voor het eerst vermeld in 1063. De kerk staat op de noordpunt van de geest, met ten noorden daarvan kasteel Marquette en ten zuidoosten het kasteel Assumburg.
Even buiten de oude kern verrees in de 19de eeuw een nieuwe katholieke kerk.Op de geest, tussen de dorpskern en de duinrand, kwam vanaf de 19de eeuw tuinbouw tot ontwikkeling. Delen van deze tuinbouwgronden zijn na de Tweede Wereldoorlog met woonwijken bebouwd, waaronder de voor medewerkers van de Hoogovens in 1958 gestichte wijk Oosterzij (Bachplein e.o; W.M. de Haas). De oude dorpskern is vrijwel geheel vernieuwd en Heemskerk is aan Beverwijk vastgegroeid.
