Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De voorm. kruitfabriek in Ouderkerk aan de Amstel

betekenis & definitie

ten zuidwesten van Ouderkerk (Amsteldijk-Zuid 54-55, gemeente Amstelveen) werd in 1719 gesticht door Nicolaas Calckoen en in 1742 overgenomen door Nicolaes en Hendrik van Hoorn. In 1782 volgde een ontploffing.

Van kort na die tijd dateert het lange L-vormig pand aan de dijk met klokgevel boven de ingang en op de latei de tekst: Buskruid Molen No. 3. Ernaast staat een kollermolen met maalinrichting voor het zwarte buskruit.In 1843 werd de fabriek onderdeel van de Verenigde Buskruidfabrikatie. Van 1885 tot 1922 behoorde het tot ‘De gezamenlijke Buskruidmakers van Noord-Holland, Utrecht en Zeeland’ (fabrieken te Muiden en Ouderkerk) en van 1922 tot 1991 tot de N.V. Nederlandsche Springstoffenfabrieken. Markant is de watertoren uit 1895, gebouwd naar ontwerp van J.F. Klinkhamer en B.J. Ouëndag met een ronde bakstenen onderbouw en een achtzijdige houten bovenbouw met daarin het hoogreservoir.

Tegen de toren staat het laboratorium (1910, uitgebreid 1925 en 1955). Verder bevinden zich op het voorterrein een salpetermagazijn (1896), een salpeter- en katoenmagazijn (1903), werkplaatsen en andere magazijnen. In 1998-2004 is het complex verbouwd voor wonen en kleine bedrijven. Op het achterterrein staan nog enkele gebouwen voor de vroegere productie van gevaarlijke stoffen, zoals als de schietkatoenfabriek (1895) en de nitroglycerineannex dynamietfabiek (1907-'18). Bij de kruitfabriek hoorden verder de eenlaagse arbeiderswoningen Amsteldijk-Zuid 23-40 (1905, B.J. Ouëndag) en de traditionalistische beheerderswoningen Amsteldijk-Zuid 59-62 (circa 1940).