Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 26-05-2017

De R.K. St.-Vituskerk in Hilversum

betekenis & definitie

(Emmastraat 5) [3] is een vijfbeukige basilicale kruiskerk voorzien van een vijfzijdig gesloten koor met kooromgang en een hoge toren van vier geledingen met hoektorentjes en achtzijdige spits. Deze neogotische kerk kwam in 1891-'92 tot stand ter vervanging van een kerk uit 1843.

Het ontwerp van P.J.H. Cuypers is geïnspireerd op de Franse gotiek en is verder uitgewerkt door J.Th.J. Cuypers. De bouw stond onder leiding van K.P.C. de Bazel. Opvallend is de rijke architectuur van de rondom met topgeveltjes en dwarskapjes verhoogde lichtbeuken. Alle gevels zijn verlevendigd met banden en vensteromlijstingen in gele bakstenen. De toren is na een brand in 1914 hersteld en voor het laatst gerestaureerd in 2003-'06.

Het interieur wordt gedekt door houten kruisribgewelven (hoofdbeuken) en door stenen gewelven (zijbeuken, viering en koorsluiting). Verder is het interieur verrijkt met kleurig baksteenwerk, een triforiumgeleding en natuurstenen pijlers met colonnetten en bladkapitelen. Tot de neogotische inventaris behoren een zandstenen hoogaltaar, een Mariaaltaar en een Jozefaltaar, alle ontworpen door F.W. Mengelberg (1891-'94). Het atelier Cuypers-Stoltzenberg leverde het St.-Vitusaltaar (1895). Uit de oude kerk komen het door L. van den Brink gebouwde orgel (1859), het doopvont (1860) en de kruiswegstaties van A. Brouwer (1861). De gebrandschilderde ramen in het koor (1892, ontwerp J. Klein) en transept (1899-1901) zijn van atelier F. Nicolas; die in het schip (1940-'41) zijn vervaardigd door H.C. Jonas en die in de Mariakapel (1945) door R. Kimpe.

De voorm. pastorie (Emmastraat 7), nu parochiehuis, is een tegen de kerk aangebouwd herenhuis uit 1892, ontworpen door P.J.H. en J.Th.J. Cuypers in dezelfde stijl als de kerk, maar met een geveltop in chaletstijl.