Mijnwerkerskoloniën. De verschillende mijnkoloniën van Brunssum zijn met veel groen aangelegd volgens de tuindorpgedachte.
Opvallend is de hiërarchie in de bebouwing, waarbij de grotere woningen voor het hogere mijnpersoneel het dichtst bij de toegang tot het mijnterrein zijn gesitueerd. (Voor de grote mijnwerkerskolonie Treebeek, zie Treebeek).De eerste woningen werden in 1912-'15 gebouwd naar ontwerp van J.H.W. Leliman van het Bouwbureau der Staatsmijnen bij de toegang tot Staatsmijn Hendrik, te weten de ingenieurswoning Akerstraat 12 en de opzichterwoningen Akerstraat 5 en 8-10, alle met neorenaissance- en chaletstijl-details. Het pand Akerstraat 2-6 was een dubbele opzichterwoning annex winkel met hulppostkantoor en bovenwoning. Rond het Bodemplein liggen de woonen winkelpanden Bodemplein 1-9 en 2-6, de beambtenwoningen Bodemplein 8-26 en 11-29 en de opzichterwoningen Bodemplein 36-42. De woninggroep Haansberg (Haansberg/Tollisstraat e.o.) werd gebouwd 1917-'19.
Tussen 1915 en 1920 realiseerde de Woningvereniging Brunssum twee woningcomplexen naar plannen van J. Stuyt van het Technisch Bureau ‘Ons Limburg’. Het grote complex Rozengaard (Kasteelstraat, Heulenderstraat, Veldstraat e.o.) omvatte oorspronkelijk 260 woningen (nu nog 228) in 37 verschillende woningtypen met een duidelijk onderscheid tussen de gewone mijnwerkerswoningen en het blok van tien beambtenwoningen langs de Veldstraat. Dit bouwblok wordt aan beide zijden afgesloten door een risalerend bouwdeel met mansardedak. De grote woninggroep De Egge (Eggelaan e.o.) kwam tot stand in 1920. Het bouwbureau van de Staatsmijnen ontwierp de in 1918-'21 gerealiseerde woninggroep Schuttersveld (Vijverstraat, Schutterstraat, Parkstraat e.o.).
Van de 421 woningen resteren na de renovatie in de jaren zeventig van de 20ste eeuw 396 woningen. Oorspronkelijk waren er ook winkels binnen het plan opgenomen. De Stichting ‘Thuis Best’ liet in 1926 de 148 woningen van het complex 't Heufke (Heufkestraat, Sluiterdstraat e.o.) bouwen naar plannen van Technisch Bureau ‘Ons Limburg’. De twee winkelpanden zijn verdwenen. Bij een renovatie zijn de huizen aan de achterzijde uitgebreid. De in 1927-'29 door dezelfde stichting naar plannen van A.J.N.
Boosten gebouwde wijk Langeberg-Venweg (Hazenkampstraat, Langeberglaan, Akerstraat, Venweg e.o.) bestaat uit 524 woningen en drie winkels en heeft verschillende pleintjes met groenvoorzieningen. Opvallend zijn: de variatie in baksteentinten, de vensterreeksen onder de dakrand en de gebroken schilddaken met doorgetrokken dakschilden.
Van 1927 dateren de beambtenwoningen Prins Hendriklaan 424-428. Ook in relatie met de mijnen kwamen de ingenieurswoning Wieënweg 2 (1938), naar ontwerp van het Bouwbureau der Staatsmijnen, en de ingenieurswoningen Wieënweg 36-66 (1941) tot stand, gerealiseerd naar plannen van J. Wielders voor de Staatsmijnen in Limburg. Deze traditionalistisch vorm gegeven panden zijn opgetrokken in veldbrandbaksteen en hebben gezwenkte gevels.
