Gepubliceerd op 02-01-2020

Hoogezand-Sappemeer

betekenis & definitie

Langgerekt kanaaldorp, ontstaan na het graven van het Winschoterdiep. In 1613 werd aan de westzijde bij Foxhol begonnen met het graven van een veenontginningskanaal om, via Martenshoek met een knik om het ‘Hooge Sant’, in 1618 het Sappe- of Duivelsmeer te bereiken.

Het meer werd dat jaar drooggelegd en in 1621 vestigden zich hier de eerste verveners. In 1631 werd het Kleine Meer, ten zuiden van Sappemeer, drooggelegd en in 1631 groef men in het noorden het Achterdiep.

Op de uitgeveende dalgronden werd aan het eind van de 18de eeuw begonnen met het verbouwen van boekweit en aardappels. Te Foxhol stichtte W.A.

Scholten in 1842 de eerste aardappelmeelfabriek (‘Tonden’), waarna er met de komst van de stoommachine meer volgden. De aanwezigheid van veel zoet water was ook belangrijk voor de oprichting van de eerste strokartonfabriek in 1869.

In de 19de eeuw speelde verder de scheepsbouw een grote rol. De tussen de huizen aan het Winschoterdiep gelegen werven werden vanwege de bouw van de eerste ijzeren schepen vanaf 1880 naar het westen verplaatst, naar de Groninger kant van de Martenshoekster sluis.

In die omgeving bevinden zich nog steeds veel werven (Bodewes, Van Diepen, Pattje, Smit, Coops & Nieborg, BSM en Merkur).Vanaf 1850 ontstond langs het Winschoterdiep één langgerekt bebouwingslint, maar het duurde nog tot 1949 alvorens Hoogezand en Sappemeer ook tot één gemeente werden samengevoegd. Nabij de kruising met de weg naar Veendam kwam vanaf 1910 de eerste uitbreidingswijk tot stand: Westerpark. In de jaren dertig volgde aan de overzijde van het Kalkwijksterdiep (nu Beukemastraat) de wijk Oosterpark. In het begin van de jaren vijftig werd het Winschoterdiep verbreed en aan de noordzijde omgelegd, waarna tussen 1961 en 1980 het oude kanaal grotendeels werd gedempt. Met een concentratie aan fabrieken te Foxhol en Martenshoek werd gaandeweg het hele gebied tussen het spoor en het nieuwe kanaal volgebouwd. In de jaren zeventig en tachtig verrezen ten zuiden van het spoor bij Martenshoek de grote nieuwbouwwijken Gorecht en Woldwijck.