Dorp in de Noordoostpolder, gesticht in 1954 aan het oostelijke eind van de Nagelervaart. De naam werd afgeleid van een tot circa 1300 tussen Urk en Schokland in de Zuiderzee gelegen eiland.
In 1944 werd iets ten westen van het huidige dorp het tijdelijke houten ‘Kamp Nagele’ geopend. Het stedenbouwkundig plan voor het dorp is een gezamenlijk ontwerp van de Amsterdamse architectengroep ‘De 8’, die dit al in 1947 als studieobject had aangevat.
Een plan van M. Kamerling uit 1949 werd in 1950 op principiële punten aangepast.
Hierdoor kwam de bebouwde kom aan de oostzijde van de noord-zuid georiënteerde doorgaande weg te liggen, recht tegenover de Nagelervaart. Het dorp werd omzoomd door een groene windsingel en in het midden daarvan spaarde men een centrale groene ruimte uit.In 1953 werd de ontwerpgroep versterkt door enkele Rotterdamse architecten van de architectengroep ‘Opbouw’. Het ontwerpteam bestond toen uit: W. van Bodegraven, A. Bodon, J.T.P. Bijhouwer, C. van Eesteren, P. Elling, A.E. van Eyck, W. van Genderen, M. Kamerling, J.P.
Kloos, B. Merkelbach, J. Niegeman, G.Th. Rietveld, Mien Ruys, H. Salomonson en C. de Vries. Op initiatief van A.E. van Eyck ontstond er in 1953 een verkavelingsplan en maakten Mien Ruys en J.T.P.
Bijhouwer een beplantingsplan. Het definitieve plan werd in 1954 vastgesteld. De ontwerpers van de ‘De 8’ en ‘Opbouw’ zorgden ook voor het ontwerp van de meeste gebouwen.
Op de centrale groene ruimte het gemeenschappelijke erf verrezen de drie (uiteindelijk vier) kerken, drie scholen en iets later een sporthal. Westelijk daarvan tussen groene ruimte en doorgaande weg kwam een zone met winkels en het café-restaurant. Verder ten westen van de doorgaande weg werd langs de Nagelervaart een bescheiden bedrijventerrein met loswal ingericht. Ten noorden daarvan ligt de begraafplaats en ten zuiden bevinden zich de sportvelden. De met platte daken uitgevoerde woningen zijn in het noorden, oosten en zuiden om het gemeenschappelijke erf gegroepeerd in de vorm van zeven hoven met daarin een groene ruimte en orthogonaal geplaatste woningblokken. Bij de latere uitbreiding van het dorp aan de zuidzijde heeft men deze hofstructuur gedeeltelijk voortgezet. Nagele is een beschermd dorpsgezicht.
