Gepubliceerd op 03-03-2017

Roma

betekenis & definitie

Nomadisch volk dat over de gehele wereld voorkomt en meestal zigeuners wordt genoemd. De Verenigde Naties heb ­ben de roma (lett. mensen) officieel in 1979 als etnische groep onderscheiden.

Hoewel het lang onduidelijk is geweest waar ze vandaan kwamen, heeft historisch en taalkundig onderzoek inmiddels uitgewezen dat ze uit het noordwesten van India moeten zijn gekomen. Die tocht is waarschijnlijk zo rond de 5de eeuw op gang gekomen en is nog steeds te zien aan woorden uit tal van talen, zoals het Perzisch, Koerdisch, Grieks enz. die in het Romani opgenomen zijn.

De roma zijn verdeeld in verschillende groepen, stammen genaamd, die weer verdeeld zijn in familieclans. Het bekendst in Nederland zijn de sinti. In hun taal zijn nog sporen van het Indiase Sanskriet terug te vinden. De roma hebben in de loop der eeuwen hun eigen traditionele cultuur zoveel mogelijk proberen vast te houden. Enkele typerende facetten zijn de familieclanstruc­tuur, het gearrangeerde huwelijk om binding tussen families te bewerkstelligen, de bruidsschat, een strikte seksuele moraal en hun muzikale opvattingen, die veel muziek op de wereld heeft beïnvloed, tot aan de jazz en flamenco toe. Van begin af aan worden de roma om de van hun omgeving afwijkende cultuur en leefwijze vervolgd. Het trieste dieptepunt daarvan was de moord op 500 ooo tot 1 miljoen roma in de vernietigingskampen van de nazi's. Als tegemoetkoming voor het gebrekkige rechtsherstel na de Tweede Wereldoorlog kregen de sinti- en romagroepen in Nederland 30 miljoen gulden van de regering in 2000. Er leven in Nederland meer dan 5000 roma, van wie de meerderheid sinti is. In de jaren zestig werden zij gedwongen hun nomadische leefwijze op te geven: rondtrekken mocht niet meer.

Discriminatie en stigmatisatie hebben ervoor gezorgd dat de cultuur van de roma niet echt open­ staat voor buitenstaanders en de reacties op de nabijheid van hun woonwagenkampen helpt daarbij ook niet. Daarom worden bepaalde gebruiken nooit aan buitenstaanders verteld, o.a. uit angst dat hen dat nog kwetsbaarder maakt voor slechte invloeden van buitenaf. De term 'zigeuner' waarmee ze vaak aangeduid worden, ervaren ze zelf als zeer negatief. In 2001 kregen de Landelijke Sinti Organisatie en het European Roma Rights Center van de Stichting Geuzenverzet 1940-1945 de Geuzenpenning voor hun inzet tegen discriminatie.

< >