Gepubliceerd op 03-03-2017

Besnijdenis

betekenis & definitie

Al dan niet licht operatieve ingreep aan de genitali­ en. Besnijdenis van zowel man­ nen als vrouwen komt in tal van culturen in de gehele wereld voor, in grote delen van Afrika en het Midden-Oosten, Azië, en de westelijke wereld (Verenigde Staten).

Bij mannen wordt de voorhuid weggesneden (bijv. bij joden en moslims). Besnijdenis van vrouwen kent meerdere vormen. De minst drastische is het geven van een klein sneetje in de clitoris. Ook kan de clitoris gedeeltelijk of geheel worden verwijderd (clitori­ dectomie). De meest radicale vorm is infibulatie, waarbij clitoris, de kleine en de grote schaamlippen worden weggesneden, waarna de vagina gedeeltelijk wordt dichtgenaaid op een kleine opening na, zodat de vrouw kan plassen en menstrueren.

De besnijdenis kan een aantal dagen na de geboorte plaatsvind en, of zo tussen het vijfde en twaalfde jaar. Er zijn verschillende, maar geen eensluidende verklaringen voor deze traditie. Veel Amerikaanse mannen worden nog besneden, hoewel daar geen medische noodzaak toe is. Het gebruik stamt uit de 19de eeuw, en was bedoeld om mastur­ batie tegen te gaan. Besnijdenis bij moslims berust ook op traditie, niet op religieuze voorschriften. In de koran zijn geen aanwijzingen te vinden die zouden moeten leiden tot een verplichte ingreep. Verklaringen voor besnijdenis variëren, van het bevorderen van fysieke, mentale en religieuze reinheid (tahara), tot het indammen van de seksuele gevoelens van vrouwen, die geacht worden over een groter en moeilijk te beheersen libido te beschikken. De ingreep kan voor vrouwen ernstige fysieke en psychische gevolgen hebben, en roept zeker in de westerse wereld zeer veel weerstand op.

In de discussie over de wenselijkheid van besnijden wordt echter ook gewezen op het belang van de maatschappelijk-rituele functie die besnijden in vele culturen heeft: jongetjes en meisjes worden zo geïnitieerd en opgenomen in hun gemeenschap. Ook in Nederland worden vrouwen nog illegaal besneden, en er zijn discussies gaande in hoeverre Nederlandse artsen op een of andere manier mee zouden moeten doen aan een symbolische vorm van besnijdenis om enerzijds ergere ingrepen te voorkomen, en anderzijds toch tegemoet te komen aan de behoefte van vrouwen om zich te schikken naar de eigen culturele gebruiken, die ook zorgen voor een gevoel van identiteit.