futurisme kunst

betekenis & definitie

Het futurisme kan men omschrijven als een dynamische versie van het statische kubisme. Veel objecten op futuristische schilderijen hebben dezelfde hoekige vormen als bij de kubisten maar ze zijn in beweging afgebeeld.

Bij het kubisme zou je kunnen zeggen dat de schilder zich rond het object beweegt en alle kanten die hij ziet naast elkaar schildert. Bij het futurisme beweegt het object voor de kunstenaar en schildert deze de opeen­volgende posities naast elkaar (zo ongeveer als dat in een stripverhaal gebeurt met een kwispelstaartend hond­je).
De vader van het futurisme is Filippo Tommaso Marinetti (1876-1944), die in 1909 in de Franse krant Le Figaro het beroem­de­/beruchte "Manifeste du futurisme" publiceerde. Dat bevat elf stellingen, waaronder:

1. Wij willen de liefde voor het gevaar bezingen, de vertrouwdheid met energie en roekeloosheid.
2. De wezenlijke elementen van onze poëzie zullen de moed zijn, de vermetelheid en de rebellie.
3. Tot nu toe verheerlijkte de literatuur de peinzende onbeweeglijkheid, de extase en de slaap; wij willen de agressieve beweging verheerlijken, de koortsachtige slapeloosheid, de snelle pas, de salto mortale, de oorvijg en de vuistslag.
4. Wij verklaren dat de heerlijkheid van de wereld verrijkt is met een nieuwe schoonheid: de schoonheid van de snelheid. Een race-auto [...] is mooier dan de Nikè van Samothrace.
5. Wij willen de oorlog verheerlijken - enige hygiëne van de wereld -, het militarisme, het patriottisme, de verwoestende daad der anarchisten, de mooie ideeën waarvoor men sterft, en de verachting van de vrouw.
10. Wij willen de musea vernietigen, de bibliotheken, academies van iedere soort, het moralisme bestrijden, het feminisme en alle opportunistische en vulgaire lafheden.

Het zal duidelijk zijn dat het futurisme niet alleen een artistieke stroming was, maar ook en vooral een ideologie; daarin komt het overeen met het dadaïsme. Het is evenzeer duidelijk in welke politieke hoek we zitten; wat dit betreft staat het lijnrecht tegenover het dadaïsme. Het futurisme als ideologie heeft een zeke­re invloed gehad op de Nederlandse expressionist Marsman.